Πρόσφατα ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ανακοίνωσε έξι παρεμβάσεις για την ενίσχυση των εξαγωγών. Οι έξι άμεσες δράσεις αφορούν στην ανάπτυξη των κλάδων αγροδιατροφής, φαρμακοβιομηχανίας και ενέργειας από ΑΠΕ, την ενθάρρυνση της μεγέθυνσης των επιχειρήσεων, τη διευκόλυνση για τη ψηφιακή μετάβαση, τις τραπεζικές μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και τέλος την απορρόφηση των κονδυλίων του ΤΑΑ και ΕΣΠΑ. Δεδομένου ότι μιλάμε για ελληνικές- εθνικές εξαγωγές η μεγαλύτερη διευκόλυνση αφορά στη δυνατότητα των εγχώριων τελωνειακών αρχών να παρέχουν υπηρεσίες 24/7 στις εξαγωγικές επιχειρήσεις χωρίς περιοριστικά εμπόδια. Η αλήθεια είναι πως η αυξανόμενη εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας δεν επιτρέπει εφησυχασμό στις εξαγωγές, ούτε και τη συνέχιση των μέχρι σήμερα γνωστών πρακτικών, αλλά επιβάλλει την αναγκαιότητα καλλιέργειας μιας νέας εξαγωγικής κουλτούρας ικανής να προσδώσει νέα δυναμική.

 

Το απαιτούμενο είναι να «ανοίξει η βεντάλια» της παραγωγής και μεταποίησης των εξαγώγιμων προϊόντων με άξονα την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων, ώστε να αναχθεί σε εθνική προτεραιότητα. Σε ένα διεθνώς αβέβαιο οικονομικά περιβάλλον, εξ αιτίας των γεωπολιτικών κρίσεων, και όχι μόνο, η επαναχάραξη της εξαγωγικής πολιτικής της χώρας πρέπει να εμπεριέχει τα στοιχεία της ελαστικότητας, αλλά και προσαρμοστικότητας στα νέα δεδομένα και τις απαιτήσεις των χωρών εκτός ΕΕ. Ταυτόχρονα θα πρέπει να αξιοποιηθεί ο όγκος των πληροφοριών για τις «εισαγωγικές ανάγκες» των χωρών που αποτελούν εξαγωγικούς στόχους, αλλά και των πληροφοριών εκείνων που «αποκαλύπτουν» τα κενά στα οποία στοχεύει ο ανταγωνισμός για να κερδίσει μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας. Η έγκαιρη και κυρίως η ορθή πληροφόρηση έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί για τις εξαγωγικές δραστηριότητες ένα από τα κύρια όπλα στη μάχη της ανταγωνιστικότητας.

 

Πρέπει λοιπόν να δούμε που «πάσχουμε», ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που μας λείπουν, να καταγράψουμε ποια στοιχεία χρησιμοποιεί ο ανταγωνισμός, αλλά και που «πάσχει». Πλέον δεν μπορούμε να μιλάμε αόριστα για αύξηση των εξαγωγών αν δεν προσδιορίσουμε εκείνο το πλαίσιο που θα δώσει τη δέουσα ώθηση αλλά και θα μπορεί να απαντήσει στις μελλοντικές προκλήσεις. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο η θωράκιση και ενίσχυση της ανθεκτικότητας της μεταποιητικής βιομηχανίας αποτελεί επιτακτική ανάγκη και μονόδρομο για τη διασφάλιση βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Η προς τα κάτω συμπίεση του κόστους παραγωγής γίνεται από όλους αντιληπτό ότι συμβάλει στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τελικού προϊόντος άρα και της θέσης του στις διεθνείς αγορές. Η συμπίεση αυτή περνά από τις επενδύσεις που πρέπει να γίνουν στο πεδίο της ενέργειας ώστε να επιτευχθεί η μείωση του κόστους παραγωγής. Η ενεργειακή κρίση, απότοκη των γεωπολιτικών εντάσεων, κατέδειξε τη σημασία του ενεργειακού κόστους, αλλά και εκείνη των αδειοδοτήσεων για ενεργειακές επενδύσεις σε ΑΠΕ.

 

Η επαναχάραξη της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας πρώτων υλών, ελέω των γεωπολιτικών εντάσεων με τη διώρυγα του Σουέζ επί της ουσίας «κλειστή», αλλά και των αρρυθμιών στις διελεύσεις πλοίων στη διώρυγα του Παναμά, λόγω της κλιματικής αλλαγής, επιτάσσει την «αλλαγή πλεύσης»  αφενός για την διασφάλιση των πρώτων υλών και αφετέρου για την ανάκτηση πρώτων υλών μέσα από διαδικασίες ανακύκλωσης.  Επισημαίνω ότι το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς έχει προτείνει, με αφορμή και την αναζωογονηθείσα ναυπηγική βιομηχανία της χώρας, την ανάπτυξη και λειτουργία διαλυτηρίου πλοίων με στόχο όχι μόνο την ανάκτηση ναυπηγικού χάλυβα, αλλά και καθαιρόμενων υλικών από τα πλοία τα οποία μπορεί να επανα-πουληθούν - εξαχθούν. Η ελληνική ναυπηγική βιομηχανία με την παγκόσμια εμβέλεια που διαθέτει πλέον μπορεί να μας δώσει την δυνατότητα να κάνουμε «εξαγωγές στην αυλή μας». Αλλά και εκεί βασική προϋπόθεση είναι η βιομηχανία αυτή να κινηθεί με ευρωπαϊκούς ανταγωνιστικούς όρους και προϋποθέσεις ώστε να μην χαθεί εν τη γενέσει της η δυναμική αυτής της επανεκκίνησης και άρα της ανταγωνιστικότητας όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και σε παγκόσμιο. Κατά συνέπεια μιλάμε και πάλι για το «πλαίσιο» της πολιτικής που πρέπει να ακολουθηθεί και σε αυτό τον τομέα.

 

Τα Επιμελητήρια, με όπλα την εξωστρέφεια, ποιότητα και καινοτομία των επιχειρήσεων τους οφείλουν και μπορούν να απαλείψουν τα «φοβικά σύνδρομα» τα οποία ενδεχομένως υπάρχουν και λειτουργούν ανασχετικά στη διάθεση συνεργασίας, κυρίως με «ξένες» επιχειρήσεις, για την από κοινού ανάπτυξη εξαγωγικών δράσεων. Ένα καλό ελληνικό προϊόν μπορεί να «κουμπώσει» με ένα άλλο προϊόν και να δημιουργηθεί μια νέα υπεραξία. Δεν πρέπει να σκεφτόμαστε μονοδιάστατα στις εξαγωγές. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η πρόσβαση σε διεθνείς σύγχρονες πρακτικές διασφαλίζει τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεών μας και οφείλουμε να επεκταθούμε σε ξένες αγορές και να σφυρηλατήσουμε νέες εμπορικές σχέσεις. Η πραγματοποίηση αυτού του στόχου αποτελεί μονόδρομο ανάπτυξης και απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες, υπομονή, επιμονή, συνέπεια και, κυρίως, καλή γνώση του μεταβαλλόμενου οικονομικού περιβάλλοντος, τόσο στη χώρα μας, όσο και σε πολλές άλλες χώρες. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας επιβάλει στην επιχειρηματική κουλτούρα να ενυπάρχουν εξαγωγικές δραστηριότητες. Τα ελληνικά προϊόντα δεν στερούνται ποιοτικών χαρακτηριστικών σε σύγκριση με ομοειδή ανταγωνιστικά ενώ, σε πολλές των περιπτώσεων, είναι και υπέρτερα. Στη καλλιέργεια της εξαγωγικής κουλτούρας θα πρέπει επίσης να ενυπάρχει και το ψηφιακό στοιχείο. Οι ελληνικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, θα πρέπει να καταστήσουν ορατή την παρουσία τους στο διαδίκτυο και τις ψηφιακές πλατφόρμες. Να παρουσιάσουν τις δεξιότητές τους, αλλά και τα προϊόντα τους, μη φοβούμενες να εκτεθούν, σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον.

 

Η Επιμελητηριακή κοινότητα έχει την εμπειρία στο να δώσει έναν νέο βηματισμό στις εξαγωγές. Και αυτή εμπειρία είναι πολύτιμη, σε συνεργασία μάλιστα με το Enterprise Greece, ώστε να αξιοποιηθεί σωστά και άμεσα. Στο πλαίσιο άσκησης εξωστρεφούς πολιτικής για την ενδυνάμωση των εξαγωγικών, και όχι μόνο δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων μελών του, το Ε.Β.Ε.Π. έχει υπογράψει σειρά μνημονίων συνεργασίας με Επιμελητηριακούς φορείς της Ταρτούς στη Συρία, του Μεξικού, της Βοϊβοντίνα της Σερβίας, της Γένοβας πρόσφατα, ενώ έχει δεχθεί διπλωματικές αντιπροσωπείες από το Ιρακινό Κουρδιστάν, περιφερειών της Κίνας, του Ιράν, της Ινδονησίας και της Ινδίας, η οποί βρέθηκε στο προσκήνιο με την σύσφιξη των διμερών οικονομικών σχέσεων που επισφραγίσθηκε με την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Ινδία. Επίσης το Επιμελητήριο μας έχει λάβει μέρος σε εκθέσεις και συνέδρια σε Κίνα, Ιταλία, Τουρκία αλλά και στην Κύπρο με σκοπό να επιταχύνει την μεγέθυνση των ΜμΕ, μέσω της αύξησης του πελατολογίου τους, εκτός Ελλάδος.

 

Οι ελληνικές εξαγωγές έκαναν το 2022 ιστορικό ρεκόρ φτάνοντας τα 54,7 δις ευρώ με την αναλογία τους ως προς το ΑΕΠ να φτάνει στο 49%. Αυτό συνέβη για τρεις λόγους: λόγω της αύξησης των πωλήσεων ελληνικών προϊόντων, λόγω της ανοδικής πορείας του τουρισμού, αλλά και λόγω της κατακόρυφης αύξησης των τιμών ενέργειας. Το 2023 και ειδικά προς το τέλος του έτους παρατηρήθηκε μείωση στις εξαγωγές προϊόντων με αποτέλεσμα να κλείσουν στα 50,9 δις ευρώ, μειωμένες κατά 8,7% και με την αναλογία των εξαγωγών να υποχωρεί στο 44,87%. Εάν μάλιστα δεν συμπεριλάβουμε τα πετρελαιοειδή, οι εξαγωγές μειώθηκαν το 2023 στα 35,2 δις ευρώ και κατά 3% συγκριτικά με τα 36,2 δις του 2022. Σημειωτέον πως το 2023 και οι εισαγωγές επίσης μειώθηκαν κατά 4,1% από τα 63,1 δις ευρώ στα 60,5 δις ευρώ οδηγώντας σε μείωση 7,7 δις ευρώ και κατά 20% το εμπορικό ισοζύγιο. Μένει βεβαίως να δούμε τι θα γίνει το 2024, αφού τα προβλήματα στη ναυσιπλοΐα και η ανησυχία για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας θα είναι το βαρόμετρο για την πορεία των εξαγωγών αναλογικά με το ΑΕΠ. Όλοι οι φορείς που εμπλέκονται σε αυτό που λέμε ελληνικές εξαγωγές πρέπει να τολμήσουμε περισσότερο, να κινηθούμε γρηγορότερα και να ενεργήσουμε συντονισμένα, ξεκινώντας από την εφοδιαστική αλυσίδα, τα συναρμόδια υπουργεία και βεβαίως τα Επιμελητήρια, με τις χιλιάδες επιχειρήσεις-μέλη τους.