Στο πεδίο του «εξαγωγικού ανταγωνισμού» δεν υπάρχει η πολυτέλεια του εφησυχασμού και της συνέχισης των μέχρι σήμερα «δοκιμασμένων» πρακτικών, αλλά προβάλλει αδήριτη αναγκαιότητα καλλιέργειας μιας νέας κουλτούρας ικανής να προσδώσει δυναμική, ώστε να ανοίξει την «βεντάλια» των εξαγώγιμων προϊόντων με κύριο συστατικό της την εξωστρέφεια που πρέπει, σε επίπεδο επιχειρήσεων, να αναχθεί σε εθνική προτεραιότητα δεδομένου ότι μιλάμε για ελληνικές - εθνικές εξαγωγές.

Σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο οικονομικά περιβάλλον διεθνώς, εξ αιτίας και των γεωπολιτικών κρίσεων, και όχι μόνο, η επαναχάραξη της εξαγωγικής πολιτικής της χώρας πρέπει να εμπεριέχει τα στοιχεία της ελαστικότητας, αλλά και προσαρμοστικότητας, στα νέα δεδομένα και τις απαιτήσεις των χωρών – στόχων. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να αξιοποιηθεί ο όγκος των πληροφοριών για τις «εισαγωγικές ανάγκες» των χωρών – στόχων, αλλά και των πληροφοριών εκείνων που «αποκαλύπτουν» τα κενά στα οποία στοχεύει ο ανταγωνισμός για να κερδίσει μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας. Η έγκαιρη πληροφόρηση και, κυρίως, η ορθή πληροφόρηση, έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί, και για άλλες οικονομικές δραστηριότητες, ένα από τα κύρια όπλα στη μάχη της ανταγωνιστικότητας.

Πρέπει, λοιπόν, να δούμε που «πάσχουμε», ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που μας λείπουν, να καταγράψουμε ποια στοιχεία χρησιμοποιεί ο ανταγωνισμός, αλλά και πού εκείνος «πάσχει». Πλέον, δεν μπορούμε να μιλάμε αόριστα για αύξηση των εξαγωγών, αν δεν προσδιορίσουμε τώρα εκείνο το πλαίσιο που θα δώσει τη δέουσα ώθηση, αλλά και θα μπορεί να απαντήσει στις μελλοντικές προκλήσεις. Και σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, η θωράκιση και ενίσχυση της ανθεκτικότητας της μεταποιητικής βιομηχανίας αποτελεί επιτακτική ανάγκη και μονόδρομο για τη διασφάλιση βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. 

Δεν κομίζω γλαύκας. Η προς τα κάτω συμπίεση του κόστους παραγωγής γίνεται από όλους αντιληπτό ότι συμβάλει στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τελικού προϊόντος, άρα και της θέσης του, στις διεθνείς αγορές. Αλλά η συμπίεση αυτή περνά από τις επενδύσεις που πρέπει να γίνουν στο πεδίο της ενέργειας, ώστε να επιτευχθεί η μείωση του κόστους παραγωγής. Η ενεργειακή κρίση, απότοκη των γεωπολιτικών εντάσεων, κατέδειξε τη σημασία του ενεργειακού κόστους, αλλά και εκείνη για επενδύσεις σε ΑΠΕ και συστήματα αποθήκευσης ενέργειας.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η επαναχάραξη της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας πρώτων υλών, ελέω των γεωπολιτικών εντάσεων με τη διώρυγα του Σουέζ, επί της ουσίας «κλειστή», αλλά και των αρρυθμιών στις διελεύσεις πλοίων στη διώρυγα του Παναμά, λόγω της κλιματικής αλλαγής, επιτάσσει την «αλλαγή πλεύσης», αφενός για την διασφάλιση των πρώτων υλών και, αφετέρου, για την ανάκτηση πρώτων υλών μέσα από διαδικασίες ανακύκλωσης. Επισημαίνω στο σημείο αυτό ότι το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς έχει προτείνει, με αφορμή και την αναζωογονηθείσα ναυπηγική βιομηχανία της χώρας, την ανάπτυξη και λειτουργία διαλυτηρίου πλοίων με στόχο, όχι μόνο την ανάκτηση ναυπηγικού χάλυβα, αλλά και καθαιρόμενων υλικών από τα πλοία τα οποία μπορεί να επανα-πουληθούν / εξαχθούν. Η ελληνική ναυπηγική βιομηχανία, με την παγκόσμια εμβέλεια που διαθέτει πλέον, μπορεί να μας δώσει την δυνατότητα, όπως χαρακτηριστικά έχω πει, να κάνουμε «εξαγωγές στην αυλή μας». Αλλά, και εκεί, βασική προϋπόθεση είναι η βιομηχανία αυτή να κινηθεί με ευρωπαϊκούς ανταγωνιστικούς όρους και προϋποθέσεις, ώστε να μην χαθεί εν τη γενέσει της η δυναμική αυτής της επανεκκίνησης, και άρα της ανταγωνιστικότητας, όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και σε παγκόσμιο. Κατά συνέπεια, μιλάμε και πάλι για το «πλαίσιο» της πολιτικής που πρέπει να ακολουθηθεί και σε αυτόν τον τομέα.

Μίλησα νωρίτερα για την καλλιέργεια εξαγωγικής κουλτούρας. Η εξαγωγική κουλτούρα, για μία σειρά λόγους που σχετίζονται με το περιβάλλον της ελληνικής οικονομίας, δεν καλλιεργήθηκε όσο θα έπρεπε. Ούτε εμπεδώθηκαν, στον βαθμό που θα έπρεπε, στις διεθνείς αγορές τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ελληνικών προϊόντων, ώστε να αυξηθεί η ζήτηση και, αντίστοιχα, η παραγωγή τους. Σήμερα, οφείλουμε να κατανοήσουμε ότι η καινοτομία και η υψηλή ποιότητα είναι στοιχεία που πρέπει να χαρακτηρίζουν οριζόντια το σύνολο της εξωστρεφούς ελληνικής οικονομίας. Εξωστρέφεια, ποιότητα και καινοτομία είναι τα «όπλα στη μάχη» των εξαγωγών.

Σε αυτό το σημείο, σπεύδω να τονίσω τον ρόλο των Επιμελητηρίων. Τα Επιμελητήρια οφείλουν - και μπορούν - να απαλείψουν τα «φοβικά σύνδρομα» τα οποία, ενδεχομένως, υπάρχουν και λειτουργούν ανασχετικά στη διάθεση συνεργασίας, κυρίως με «ξένες», εκτός Ελλάδος, επιχειρήσεις, για την από κοινού ανάπτυξη εξαγωγικών δράσεων. Ένα καλό ελληνικό προϊόν μπορεί να «κουμπώσει» με ένα άλλο προϊόν και να δημιουργηθεί μια νέα υπεραξία. Δεν πρέπει να σκεφτόμαστε «μονοδιάστατα» στις εξαγωγές. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η πρόσβαση σε διεθνείς σύγχρονες πρακτικές διασφαλίζει τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεών μας και οφείλουμε να επεκταθούμε σε ξένες αγορές και να σφυρηλατήσουμε νέες εμπορικές σχέσεις. Η πραγματοποίηση αυτού του στόχου αποτελεί μονόδρομο ανάπτυξης και απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες, υπομονή, επιμονή, συνέπεια και, κυρίως, καλή γνώση του μεταβαλλόμενου οικονομικού περιβάλλοντος, τόσο στη χώρα μας, όσο και σε πολλές άλλες χώρες. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας επιβάλει στην επιχειρηματική κουλτούρα να ενυπάρχουν εξαγωγικές δραστηριότητες. Τα ελληνικά προϊόντα δεν στερούνται ποιοτικών χαρακτηριστικών σε σύγκριση με ομοειδή «ανταγωνιστικά» τους ενώ, σε πολλές των περιπτώσεων, είναι και υπέρτερα.

Στην καλλιέργεια της εξαγωγικής κουλτούρας θα πρέπει, επίσης, να ενυπάρχει και το ψηφιακό στοιχείο. Οι ελληνικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, θα πρέπει να καταστήσουν ορατή την παρουσία τους στο διαδίκτυο και τις ψηφιακές πλατφόρμες. Να παρουσιάσουν τις δεξιότητές τους, αλλά και τα προϊόντα τους, μη φοβούμενες να «εκτεθούν» σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Κατά συνέπεια, η ψηφιοποίηση είναι ο «ακρογωνιαίος λίθος» του εξαγωγικού πυλώνα στον οποίο θα πρέπει να στηριχθεί η ελληνική επιχείρηση. 

Η Επιμελητηριακή κοινότητα έχει την εμπειρία στο να δώσει έναν νέο βηματισμό στις εξαγωγές. Και αυτή η εμπειρία είναι πολύτιμη, εάν βεβαίως αξιοποιηθεί σωστά και άμεσα. Εδώ πρέπει να τονίσω ότι στο πλαίσιο άσκησης εξωστρεφούς πολιτικής για την ενδυνάμωση των εξαγωγικών, και όχι μόνο, δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων μελών του το Ε.Β.Ε.Π. έχει υπογράψει σειρά μνημονίων συνεργασίας με Επιμελητηριακούς φορείς της Ταρτούς στη Συρία, του Μεξικού, της Βοϊβοντίνα της Σερβίας, της Γέβοβας, πρόσφατα, ενώ έχει δεχθεί διπλωματικές αντιπροσωπείες από το Ιρακινό Κουρδιστάν, περιφερειών της Κίνας, του Ιράν, της Ινδονησίας και της Ινδίας, η οποία, εσχάτως, βρέθηκε στο προσκήνιο με την σύσφιξη των διμερών οικονομικών σχέσεων που επισφραγίσθηκε με την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Ινδία. Επίσης, έχει λάβει μέρος σε fora σε Κίνα και Τουρκία, αλλά και στην Κύπρο. Και θα συνεχίσει να εφαρμόζει αυτή την πολιτική προς όφελος των εξαγωγικών επιχειρήσεων.

«Ο τολμών νικά»… Και πρέπει να τολμήσουμε να κινηθούμε συντονισμένα όλοι οι φορείς που εμπλέκονται σε αυτό που λέμε ελληνικές εξαγωγές. Από την εφοδιαστική, τα συναρμόδια υπουργεία, τα Επιμελητήρια. Και πρέπει να κινηθούμε γρήγορα γιατί «ο χρόνος είναι χρήμα»…