Την περασμένη εβδομάδα πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες το Ευρωπαϊκό Συνέδριο «InvestEU: Χρηματοδοτώντας το μέλλον της Ευρώπης», το οποίο συγκέντρωσε φορείς λήψης αποφάσεων της ΕΕ, καθώς και εκπροσώπους των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, εταιρειών και άλλων ενδιαφερόμενων για να διατυπώσουν τις θέσεις τους. Ο στόχος της εκδήλωσης ήταν να προβληθεί το ευρωπαϊκό πρόγραμμα InvestEU, παρουσιάζοντας τους εν δυνάμει δικαιούχους του, μοιράζοντας την εμπειρία μεταξύ των λειτουργικών και συμβουλευτικών εταίρων σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος και συλλέγοντας σχόλια, απορίες και παρατηρήσεις από όλους τους ενδιαφερόμενους.

Η ευρωπαϊκή Πύλη «InvestEU SME Window» θεωρείται το πιο σημαντικό ευρωπαϊκό μέσο για την υποστήριξη της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση. Συγκεκριμένα εάν κάποιος επιθυμεί να προσεγγίσει δυνητικούς επενδυτές σε όλο τον κόσμο, καταχωρεί το έργο του στην πύλη InvestEU για να ενισχύσει την προβολή του σ’ ένα ευρύ δίκτυο διεθνών επενδυτών. Εάν πάλι είναι κάποιος επενδυτής αναζητά επενδυτικές ευκαιρίες σε τομείς όπως η ενεργειακή απόδοση, οι μεταφορές, η υγεία, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι ευρυζωνικές υποδομές και η χρηματοδότηση ΜμΕ, τότε η πύλη InvestEU προσφέρει μια μεγάλη ποικιλία βιώσιμων επενδυτικών έργων.

Δυστυχώς όμως, δεν είναι όλα όσα φαίνονται απλά, ούτε όσα παρουσιάζονται, ωραία και καλά. Σύμφωνα μάλιστα με την ευρωπαϊκή ένωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων «SME United» το πρόγραμμα δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται πλήρως στις σημερινές και μελλοντικές ανάγκες των ΜμΕ. Αυτό διατυπώθηκε ξεκάθαρα στις 23 Ιανουαρίου 2024 στη Διάσκεψη InvestEU της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ως εκ τούτου, οι «νομοθέτες της ΕΕ» καλούνται να αναθεωρήσουν και να αντιμετωπίσουν τις πιο σημαντικές ανησυχίες των ΜμΕ στην ενδιάμεση αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου. Οι τρεις στοχευμένες δράσεις προτεραιότητας υποδεικνύουν την εκτίμηση της αύξησης του προϋπολογισμού, τη διασφάλιση πρόσβασης σε πράσινη χρηματοδότηση και την απλοποίηση του πλαισίου των απαιτήσεων υποβολής γραφειοκρατικών εκθέσεων.

Πρωτίστως, η αύξηση του προϋπολογισμού είναι απαραίτητη, αφού η πύλη για τις ΜμΕ δεν είναι σε θέση να καλύψει τη ζήτηση από εθνικούς ενδιάμεσους φορείς για «Εγγυήσεις» λόγω του γεγονότος ότι όταν σχεδιάστηκε το 2020, ο συνολικός προϋπολογισμός ήταν σημαντικά χαμηλότερος από τα προηγούμενα προγράμματα COSME, HORIZON και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων. Δεύτερον, διασφάλιση της πρόσβασης στη πράσινη χρηματοδότηση δεν υφίσταται, αφού επί του παρόντος τα κριτήρια και η υποβολή εκθέσεων είναι τόσο περίπλοκα, που οι μεσάζοντες φορείς προσφέρουν χρηματοδότηση μόνο για βιώσιμα έργα μεγαλύτερα από 2 εκατ. ακόμα και 5 εκατ. ευρώ. Αυτό εξαιρεί αυτομάτως τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις από τα πράσινα χρηματοδοτικά μέσα, δεδομένου ότι η μέση εγγύηση δανείου που παρέχεται από το ΕΤΕπ είναι περίπου 100.000 ευρώ. Και τρίτον, είναι κοινή αντίληψη πως επιβάλλεται περαιτέρω απλοποίηση του πλαισίου και των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων από τους μικρομεσαίους δικαιούχους.

Το πρόγραμμα InvestEU και ιδίως η Πύλη των ΜμΕ θα πρέπει να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς, που εκφράζονται από τους εθνικούς φορείς και υλοποιούνται ασφαλώς από τις τράπεζες, κάτι που όμως δεν ισχύει στην πράξη. Ορισμένοι ενδιάμεσοι φορείς φαίνεται να διστάζουν ακόμα να χρησιμοποιήσουν το μέρος της Πύλης των ΜμΕ, λόγω πολυπλοκότητας και αβεβαιότητας. Είναι γεγονός πως η πλειονότητα των ΜμΕ σε όλη την Ευρώπη έχουν χρησιμοποιήσει τα χρηματοοικονομικά τους αποθέματα, ακόμη και αποταμιεύσεις για να διατηρήσουν τις εταιρείες τους ζωντανές κατά τη διάρκεια της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης. Η διασφάλιση λοιπόν της πρόσβασης στη χρηματοδότηση είναι ζωτικής σημασίας για να μπορέσουν οι μικρομεσαίοι να οδηγήσουν τις επιχειρήσεις τους στη ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, στην οποία το InvestEU και η Πύλη των ΜμΕ διαδραματίζουν βασικό ρόλο.