Άλλη μία σύρραξη στην «γειτονιά μας». Άλλη μία αστάθεια στη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου που η λέξη «αστάθεια» διδάσκεται πλέον στις πολιτικές, αλλά και αμυντικές επιστήμες. Άλλη μία αστάθεια που κάνει το διεθνές εμπόριο να «κρατά την αναπνοή του» περιμένοντας, όχι τα απόνερα, αλλά να κατακαθίσει η σκόνη των πυραυλικών προσβολών ένθεν κακείθεν. Εύχομαι να μην βιώσει ο εμπορικός κόσμος τις αγωνίες που βίωσε στο Γιομ Κιππούρ του 1973. Εύχομαι να πρυτανεύσει η λογική και ο διάλογος, ώστε το «επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία» να μην φαντάζει μακρινό και ουτοπικό. Η απόφαση πάντως του Ισραήλ, μετά την πιο θανατηφόρα επίθεση που δέχθηκε εδώ και δεκαετίες, είναι να διακηρύττει ότι ο πόλεμος με τους μαχητές της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας θα είναι μακρύς και δύσκολος.

Στον απόηχο της ανάφλεξης στην περιοχή, η Τράπεζα του Ισραήλ ανακοίνωσε ότι είναι πολύ νωρίς ακόμα για να εκτιμηθεί η οικονομική ζημιά από τη σύγκρουση, αλλά επεσήμανε ότι ένας πόλεμο 50 ημερών με τους μαχητές της Χαμάς στη Γάζα το 2014, προκάλεσε ζημιές 3,5 δις σέκελ, ή 0,3% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Οι βασικοί χρηματιστηριακοί δείκτες στην αγορά του Τελ Αβίβ, έκλεισαν με βουτιά σχεδόν 7% και οι τιμές των κρατικών ομολόγων υποχώρησαν κατά περίπου 3%. Η κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε επίσης ότι θα πουλήσει έως και 30 δις δολάρια, με ανοιχτό το ενδεχόμενο επέκτασης κατά 15 δις δολάρια επιπλέον με στόχο την απαραίτητη ρευστότητα για τη δραστηριοποίηση της αγοράς μέχρι να εξομαλυνθεί η αστάθεια στη συναλλαγματική ισοτιμία του εθνικού νομίσματος, που υποχώρησε 2% στα 3,9 σεκέλ ανά δολάριο.

Από τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, είναι εντυπωσιακό, πως το 2022 κατεγράφη σημαντική αύξηση κατά 45,8% στο συνολικό όγκο διμερούς εμπορίου μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ, που έφτασε τα 1,37 δις ευρώ και μάλιστα με την χώρα μας να τριπλασιάζει το εμπορικό ισοζύγιο υπέρ της, από τα 110 εκατ. ευρώ στο ευρύ πλεόνασμα των 327 εκατ. ευρώ. Η αύξηση αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στο +54,9% των εξαγωγών της Ελλάδας προς το Ισραήλ, που ανήλθαν σε αξία στα 850 εκατ. ευρώ, από τα περίπου 550 εκατ. μέσα σε διάστημα ενός έτους. Εξαιρούμενων των πετρελαιοειδών, η ετήσια αύξηση 23,5% των εξαγωγών ήταν εξίσου σημαντική, αφού από τα 440 εκατ. ευρώ έφτασε στο ιστορικό ρεκόρ των 543 εκατ. ευρώ. Ομοίως το 2022 οι εισαγωγές από το Ισραήλ κατέγραψαν αυξήσεις της τάξης του 33% φθάνοντας σε αξία τα 523 από τα 393 εκατ. ευρώ. Εξαιρουμένων όμως των πετρελαιοειδών καταγράφηκε μια μείωση της τάξης του 5% και συγκεκριμένα από τα 207 στα 197 εκατ. ευρώ.

Το σημαντικότερο στοιχείο των εξαγωγών μας κατά την περυσινή χρονιά και στις αρχές του 2023 ήταν η μεγάλη αύξηση που καταγράφηκε σε σειρά εδραιωμένων διεθνώς ελληνικών προϊόντων, πετρελαιοειδών και διαφόρων βιομηχανικών προϊόντων στον κατασκευαστικό τομέα άντλησης υδρογονανθράκων, όπως χαλκοσωλήνες, σιδηροσωλήνες και σύρματα. Αξιοσημείωτη είναι η παντελής απουσία διατροφικών ειδών στα πρώτα δέκα εξαγώγιμα προϊόντα μας γεγονός που καταδεικνύει τις ιδιαιτερότητες της ισραηλινής αγοράς. Στα εισαγόμενα στην Ελλάδα είδη κυριαρχούν τα πετρελαιοειδή προς τα διυλιστήρια μας με 305 εκατ. ευρώ, τα οποία καλύπτουν σχεδόν τα 2/3 της συνολικής αξίας των εισαγωγών, ενώ σημαντικό μερίδιο εξακολουθεί να έχει το «scrup» διαφόρων παλαιών σιδηρούχων μετάλλων για ανακύκλωση.

Η βία που ξέσπασε στη Μέση Ανατολή προκαλεί μετακίνηση των επενδυτών σε «ασφαλή καταφύγια», καθώς παρακολουθούν στενά τα γεγονότα για να μετρήσουν τον γεωπολιτικό κίνδυνο για τις αγορές. Όπως αναφέρουν αναλυτές ο αυξανόμενος γεωπολιτικός κίνδυνος θα οδηγήσει τις αγορές περιουσιακών στοιχείων, όπως ο χρυσός που είναι ένας τέλειος αντισταθμιστής έναντι της διεθνούς αναταραχής και το δολάριο που ως συνήθως θα ωφεληθεί από τη συγκυρία. Παράλληλα θα ενισχυθεί η ζήτηση για αμερικανικά ομόλογα που έχουν ήδη εκτοξευτεί, και βεβαίως θα υπάρξει αντίκτυπο στις τιμές της ενέργειας όπως φαίνεται από την άμεση αύξηση στη τιμή του πετρελαίου. Φαίνεται ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε έναν ακόμα νέο γεωπολιτικό κίνδυνο στη περιοχή μας, αλλά είναι νωρίς για να μιλήσουμε και να εκτιμήσουμε τις οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου στο Ισραήλ.

Έτσι λοιπόν με το βλέμμα στραμμένο στη Μέση Ανατολή είναι για μια ακόμη φορά, το ελληνικό επιχειρείν, που δραστηριοποιείται στο εμπόριο, τη βιομηχανία και τη ναυτιλία κρατά στάση αναμονής. Το μεγάλο ερώτημα είναι η διάρκεια του πολέμου, αφού μια ενδεχόμενη κλιμάκωση με την εμπλοκή άλλων χωρών της περιοχής, όπως το Ιράν και η Σαουδική Αραβία, σε συνδυασμό με τη στάση των ΗΠΑ θα είναι πλήγμα και για τον τουρισμό της περιοχής μας. Ως εκ τούτου όλη η διεθνής επιχειρηματική και επενδυτική είναι σε εμπόλεμη κατάσταση με αλυσιδωτές εκρήξεις στα ξένα χρηματιστήρια και στις αγορές, αλλά και με ανάφλεξη των πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αυτά ως προς το έλασσον του πολέμου στο Ισραήλ, αφού το μείζον θέμα είναι παντού και πάντα η απώλεια ανθρώπινων ζωών.