Η ασφαλής χρήση του διαδικτύου από τις επιχειρήσεις και η θωράκιση τους απέναντι στις κυβερνο-απειλές αποτελούν αντικείμενο συζήτησης των ειδικών, αλλά και αναλυτικής ενημέρωσης σε κάθε μορφής, μεγέθους και δραστηριότητας επιχείρηση. Η σημασία της λήψη των ενδεδειγμένων μέτρων για την κυβερνοασφάλεια των επιχειρήσεων στο διαδίκτυο, επιβεβαιώνονται από στοιχεία που απεικονίζουν την ζημία που υφίστανται επιχειρήσεις και αγοραστικό κοινό που έχουν πληγεί από κυβερνοεπιθέσεις, αλλά και στοιχεία τα οποία φανερώνουν την αλματώδη άνοδο του κυβερνοεγκλήματος. Στην κορυφή των προκλήσεων για κάθε κλάδο, όχι μόνον της οικονομικής δραστηριότητας αλλά και για μια σειρά άλλων τομέων όπως η πολιτική προστασία, η υγεία, οι τηλεπικοινωνίες, η ναυσιπλοΐα, οι μεταφορές, βρίσκεται η κυβερνοασφάλεια. Ένας όρος που μπήκε στην ζωή μας με την εμφάνιση του διαδικτύου και γενικότερα του ψηφιακού κόσμου, συγκεντρώνοντας αρχικά το ενδιαφέρον περιορισμένου αριθμού κλάδων και τομέων και σήμερα, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις και μελέτες ειδικών, έχει αναδειχθεί σε κυρίαρχη πρόκληση για τον κόσμο μας.

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι, κάθε επιχείρηση που συνδέεται στο διαδίκτυο μπορεί να κινδυνεύει από κυβερνοαπειλές. Μετά την 4η Βιομηχανική Επανάσταση βιώνουμε την αυτοματοποίηση και την ανταλλαγή δεδομένων στις τεχνολογίες παραγωγής, σε κλάδους όπως η βιομηχανία, το εμπόριο, η ενέργεια, οι υπηρεσίες και η ναυτιλία. Η τελευταία, μάλιστα έχει υποστεί πολλές ζημιές κυρίως οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων και φυσικά κάποια λιμάνια στο παγκόσμιο σύστημα. Το σύνηθες είναι το κλείδωμα των «κόμβων» και η απαίτηση λύτρων από τους «πειρατές» για το ξεκλείδωμα των δραστηριοτήτων. Φυσικά σε τέτοιες επιχειρήσεις με γιγαντιαία μεγέθη οι απαιτήσεις των πειρατών είναι ανάλογες, αλλά και το χάος που προκαλούν επίσης ανάλογο. 

Σε πολλές των περιπτώσεων απαιτήθηκαν από μερικές εβδομάδες έως και μήνες για να επαναφέρουν οι αρμόδιοι τεχνικοί τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων και να προσδιορίσουν τα νέα κλειδιά ασφαλείας. Για πολλές επιχειρήσεις τα μεγέθη διαφέρουν, αλλά οι κίνδυνοι είναι ίδιοι και μεγαλύτεροι. Μια ιστοσελίδα που ανοίγουμε, ένα στικάκι στο οποίο έχει μεταφέρει δεδομένα, μπορεί να αποτελέσουν τις κερκόπορτες. Από τη πανδημία και εντεύθεν, το ηλεκτρονικό εμπόριο γνωρίζει άνθηση καθώς οι πελάτες εξοικειώθηκαν με τους υπολογιστές και τις παραγγελίες μέσα από τα πληκτρολόγια.

Αντίστοιχη άνθηση όμως παρουσιάζουν και οι κυβερνοαπάτες στην Ελλάδα, που ξεπερνούν ετησίως τα 22 εκατ. ευρώ. Ενδεικτικά αναφέρω ότι, με βάση τα στατιστικά στοιχεία που διατηρεί το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, το 2022, οι καταγεγραμμένες τετελεσμένες απάτες ανήλθαν σε 4.005, έχοντας καταγραφεί 438 απόπειρες και έχοντας εξιχνιαστεί 1.476 υποθέσεις, τα καταγεγραμμένα θύματα ανήλθαν σε 1.047. Αντίστοιχα το 2022, οι καταγεγραμμένες τετελεσμένες απάτες με υπολογιστή ανήλθαν σε 4.912, καταγράφηκαν 384 απόπειρες, εξιχνιάστηκαν 755 υποθέσεις, έχοντας καταγραφεί 382 θύματα. Στις συναλλαγές με κάρτες, και κυρίως στις απομακρυσμένες αγορές μέσω ίντερνετ, οι απάτες στην Ελλάδα είναι και περισσότερες και οι πιο «ακριβές». Συγκεκριμένα, γίνεται λόγος για τριπλάσια ποσοστά, με το μέσο ποσοστό απάτης στην ΕΕ να είναι 0,01%, ενώ στη χώρα μας 0,03%. Επί της αξίας των συναλλαγών, το ποσοστό στην Ελλάδα είναι 0,034% ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση 0,19%. Έχει υπολογιστεί ότι το ετήσιο κόστος από τις ηλεκτρονικές απάτες στην Ελλάδα ξεπερνάει τα 22 εκατ. ευρώ με τους καταναλωτές να είναι οι μεγάλοι χαμένοι της υπόθεσης, αφού επιβαρύνονται το μεγαλύτερο μέρος του ποσού.

Με το e-banking και τις ηλεκτρονικές αγορές να προσφέρουν μεγαλύτερη ευκολία, όλο και περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για τη διεξαγωγή οικονομικών συναλλαγών και την πραγματοποίηση αγορών. Προς τούτο οι επιχειρήσεις ανεξαρτήτως μεγέθους θα πρέπει να επενδύσουν στην κυβερνοασφάλεια με την καθοδήγηση ειδικών, αλλά και να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα οι κωδικοί πρόσβασης, οι κόμβοι ασφαλείας και να αναθεωρούνται οι δυνατότητες πρόσβασης. Ωστόσο, οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου μπορούν να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες να υποκλέψουν τους κωδικούς πρόσβασης, την ταυτότητα και τα χρήματα των καταναλωτών. Οι τράπεζες ενημερώνουν το κοινό τους να μην εμπιστεύεται e-mail και άλλα παραπλανητικά μηνύματα δήθεν από εντεταλμένους των τραπεζών να παρέχουν τους κωδικούς τους για κάποια δήθεν εξυπηρέτηση. Ο αριθμός των περιπτώσεων και η αξία της απάτης αναλήψεων στα ΑΤΜ έχει περιοριστεί στην Ελλάδα και κινείται ακριβώς στα ίδια ποσοστά με την Ευρωζώνη. Οι συνολικές απώλειες χρημάτων από απάτη στις αναλήψεις μετρητών από ΑΤΜ υπολογίζεται στην Ελλάδα σε λιγότερο από 1 εκατ. ευρώ. Η μέση αξία της απάτης υπολογίζεται σε 319 ευρώ, έναντι 459 ευρώ στην Ευρωζώνη.

Το κυβερνο-έγκλημα μπορεί να μην συγκεντρώνει «πάνω του» τα φώτα της δημοσιότητας, αλλά είναι εδώ, γύρω μας και μας περιβάλει. Η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος κατάφερε να εξιχνιάσει και να οδηγήσει στη Δικαιοσύνη περίπου 12.000 υποθέσεις που αφορούσαν το κυβερνοέγκλημα. Οι Έλληνες πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών εμφανίζουν τα μικρότερα ποσοστά στον επιμερισμό των ζημιών. Ειδικότερα, στις περιπτώσεις απάτης με κάρτες, οι τράπεζες αναλαμβάνουν το 19% των ζημιών, ο χρήστης της κάρτας το 26%, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό ζημιώνει τις επιχειρήσεις. Το ποσοστό του 19% που επιβαρύνουν τις ελληνικές τράπεζες είναι το μικρότερο στην υπόλοιπη ΕΕ, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ 23% στην Ισπανία και 80% στη Πορτογαλία και Φινλανδία με το Βέλγιο και τη Νορβηγία στο 50%. Αντίστοιχη είναι η διαπίστωση για τον επιμερισμό των ζημιών από απάτη στα ΑΤΜ, όπου οι ελληνικές τράπεζες ανέλαβαν το 3%, ενώ στις περισσότερες χώρες κυμαίνεται μεταξύ 40% και 90%. Η Ελλάδα βρίσκεται παγκοσμίως σε χαμηλή κατάταξη μεταξύ των χωρών που οι άνθρωποι είναι ακόμα «ηλεκτρονικά αναλφάβητοι». Αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει η σωστή γνώση και συνεπώς άγνοια κινδύνου εργοδοτών και εργαζομένων. Το διαδίκτυο έχει πολλά καλά, αλλά κρύβει και πολλούς κινδύνους. Χρειάζεται να είμαστε υποψιασμένοι.Καλύτερο λένε «το προλαμβάνειν παρά το θεραπεύειν» γιατί η θεραπεία μπορεί να κοστίσει περισσότερα από την πρόληψη. Ας ρωτήσουμε, ας μάθουμε και ας εμπιστευτούμε τους ειδικούς για τη διαδικτυακή προστασία των επιχειρήσεων μας.