Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς είναι αρωγός σε κάθε προσπάθεια προς την κατεύθυνση αναγέννησης του ναυπηγικού τομέα και παράλληλα της διατήρησης, αύξησης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού. Η ναυπηγική βιομηχανία στην Ελλάδα, όπως είχε ένδοξο παρελθόν μπορεί να έχει και λαμπρό μέλλον. Η εξυγίανση των Ναυπηγείων Ελευσίνας και Σκαραμαγκά θα αποδειχθεί εθνικά χρήσιμη και κοινωνικά σωστή, καθώς θα βοηθήσει να αυξηθούν οι επισκευές, οι κατασκευές, οι δεξαμενισμοί και φυσικά οι θέσεις εργασίας. Στα ναυπηγεία χτίζονται τα πλοία, εκεί συντηρούνται και εκεί διαλύονται. Τα ναυπηγεία οριοθετούν λοιπόν τη «κυκλική ναυτιλιακή οικονομία» και πιστεύω ότι μία νέα εποικοδομητική περίοδος βρίσκεται ενώπιον μας. Ο ναυπηγοεπισκευαστικός τομέας της χώρας επανέρχεται μετά από έναν κύκλο 25 ετών συνεχούς ανταγωνιστικής απώλειας. Σήμερα περνά δυναμικά στην ενεργό δράση με το Νεώριο Σύρου, σύντομα με την Ελευσίνα, αλλά και τον Σκαραμαγκά που διαθέτει τη μεγαλύτερη δεξαμενή στην ΝΑ Μεσόγειο. Η Ελλάδα, επανατοποθετείται ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά μέσω των ναυπηγείων της, μέσα από ένα θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας που σχηματοποίησαν από το μηδέν τα συναρμόδια υπουργεία, ώστε τα ναυπηγεία να ξαναγίνουν στην πράξη η «βαριά βιομηχανία» της χώρας μας. Το νέο επιχειρηματικό μοντέλο, προτίθεται να επενδύσει στη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση λειτουργίας των υποδομών, να αξιοποιήσει την τεχνογνωσία και την τεχνολογία της καινοτομίας στην ελληνική ναυτιλία, που την έχουν καταστήσει παγκόσμια ηγέτιδα δύναμη.

Τον Ιούλιο συνεδρίασε η Επιτροπή Έρευνας και Τεχνολογίας της Βουλής με θέμα «Ναυτιλία και τεχνολογική καινοτομία», όπου σύμφωνα με τις τοποθετήσεις των ειδικών τονίστηκε ότι η ναυτιλία είναι η σημαντικότερη βιομηχανία της χώρας μας και τα ναυπηγεία ο φυσικός χώρος εφαρμογής της καινοτομίας ή αλλιώς «πατέντας». Η προοπτική μάλιστα μιας δυναμικής ανάπτυξης μετά την επαναλειτουργία των ναυπηγείων Ελευσίνας και Σκαραμαγκά θεωρείται βέβαιη και γρήγορη. Σήμερα η ναυτιλία αποτελεί το 7% του ΑΕΠ, απασχολεί πάνω από 200.000 εργαζομένους, ενώ οι εισροές στο ελληνικό ισοζύγιο πληρωμών από τις θαλάσσιες μεταφορές ξεπέρασαν τα 17 δις ευρώ το 2021. Τα ναυπηγεία μας μπορούν να λειτουργήσουν ως «επιταχυντής εσόδων» και καταλύτης μετασχηματισμού του κλάδου της ναυτιλίας, αναπτύσσοντας και εφαρμόζοντας τη τεχνολογική καινοτομία στους τομείς των ηλεκτρονικών συστημάτων, τηλεπικοινωνιών και data, των υλικών, του περιβάλλοντος και της ενέργειας. Ο εκσυγχρονισμός των δύο μεγάλων ναυπηγικών εγκαταστάσεων σε συνδυασμό με τις επιχειρήσεις υποστήριξης στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά και Περάματος θα συντελέσουν στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση διαχρονικών και σύγχρονων προκλήσεων. Ιεραρχώντας τις προκλήσεις, προτάσσουμε τη μείωση του κόστους συντήρησης και λειτουργίας του πλοίου, την επίτευξη μεγαλύτερης αξιοπιστίας και ασφάλειας του ταξιδιού, την βελτιστοποίηση στη κατανάλωση, αλλά και εξεύρεση του κατάλληλου ναυτιλιακού καυσίμου με απώτερο στόχο την απόλυτη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Εξίσου σημαντική είναι η μείωση του χρόνου διευθέτησης των υπηρεσιών με την ψηφιοποίηση της πιστοποίησης και των τελωνειακών διαδικασιών εφοδιασμού με ελεγχόμενο ασφαλώς τρόπο και γενικότερα η βελτιστοποίηση του ρόλου όλων των εμπλεκομένων στη λειτουργία της «ναυτιλιακής αλυσίδας αξίας».

Η ελληνόκτητη ναυτιλία έχει δείξει μέχρι σήμερα πως πρωτοπορεί και καινοτομεί στον χώρο της, αναπτύσσοντας τεχνολογία στη διαχείριση των στόλων κάθε κατηγορίας πλοίων. Το ίδιο μπορεί να πράξει με την τεχνογνωσία του ανθρώπινου δυναμικού που ακόμα διαθέτει για να αναπτυχθεί ξανά η ναυπηγική μας βιομηχανία με απώτερο σκοπό να καταστεί η Ελλάδα παγκόσμιος κόμβος ναυτιλιακής και ναυπηγικής καινοτομίας. Τα σημαντικά βήματα προόδου των τελευταίων χρόνων δείχνουν ότι το ναυτιλιακό οικοσύστημα έχει αντιληφθεί τη δύναμη της τεχνολογίας και οι προτάσεις του στοχεύουν στη περαιτέρω ενίσχυση της καινοτομίας στην Ελλάδα, ώστε να γίνει διεθνώς ανταγωνιστική. Σύμφωνα μάλιστα με τις προτάσεις που κατατέθηκαν στην Επιτροπή χρειάζεται περισσότερη απλοποίηση των γραφειοκρατικών υποχρεώσεων τόσο στα εργασιακά όσο και στα φορολογικά για την απαλλαγή ΦΠΑ, συνοδευόμενα με φορολογικά κίνητρα για την προσέλκυση Ελλήνων και μη επενδυτών από το εξωτερικό. Ενδεχομένως, η ένταξη τέτοιου τύπου εξειδικευμένων τεχνολογικών εταιρειών ναυτιλίας σε μια ενισχυμένη ΔΟΥ Πλοίων να είναι μια ρεαλιστική πρακτική. Απαραίτητη είναι πάντα η χρηματοδότηση για σημαντικές τεχνολογικές καινοτομίες «deeptech» οι οποίες όμως χρειάζονται χρόνο για να αποδείξουν την αξία τους. Η ενδυνάμωση του brand«MadeinGreece» για τα προϊόντα ναυτιλιακής τεχνολογικής καινοτομίας, είναι εφικτή γιατί φωτίζεται από το πρώτο παγκοσμίως brandname «GreekShipping» με την προϋπόθεση της ενθάρρυνσης των ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών να επενδύσουν σε νεοφυείς εταιρείες τεχνολογικής καινοτομίας.

Οι αγκυλώσεις δεκαετιών που οδήγησαν σε αδράνεια τα μεγάλα ναυπηγεία της χώρας, ανήκουν πλέον στο παρελθόν και επιτέλους επιστρέφουμε δυναμικά σε ένα διεθνοποιημένο κλάδο που τον γνωρίζουμε και μας γνωρίζει. Δεν είναι δυνατόν οι μεγαλύτεροι «ναυτιλιακοί πελάτες» στο κόσμο να είναι Έλληνες, να έχουν την έδρα τους στον Πειραιά και να μην έχουμε σε λειτουργία τα δύο μεγάλα ναυπηγεία της χώρας μας. Δεν είναι δυνατόν η ισχυρότερη ναυτιλία στον κόσμο με 5.514 πλοία, που ελέγχει το 21% του παγκόσμιου και το 59% του ευρωπαϊκού στόλου σε όρους χωρητικότητας, να μην έχει την δέουσα ναυπηγική υποστήριξη στη χώρα της. Δεν είναι δυνατόν να αφήσουμε έρμαιο, την εθνικής σημασίας, ακτοπλοΐα μας. Επιτέλους όμως σήμερα, μπορούμε να πούμε πως τα αδύνατα, γίνονται δυνατά και πως πράγματι θέλουμε να ανακτήσουμε όσα παραχωρήσαμε. Είναι άλλωστε γεγονός ότι βρισκόμαστε μπροστά σε κοσμογονικές αλλαγές στην ναυτιλία, η οποία στρέφεται στα «έξυπνα υβριδικά» πλοία και τα ναυπηγεία μας με την απαραίτητη «ναυτιλιακή τεχνολογική καινοτομία» Ελλήνων επιστημόνων μπορούν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στον εκσυγχρονισμό του ποντοπόρου στόλου. Βεβαίως μια από τις πρώτες προκλήσεις που μπορούν τα ναυπηγεία να δώσουν λύση είναι και η ακτοπλοΐα μας, τόσο με την ναυπήγηση «FullElectricPropulsionFerries» πλήρους ηλεκτροπρόωσης, όσο και με την απόσυρση των γερασμένων συμβατικών πλοίων.

Πρέπει να δούμε την ευρύτερη εικόνα του «maritimecluster» και των δυνατοτήτων μας, αφού στον ευρύτερο Πειραϊκό χώρο υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός μικρομεσαίων επιχειρήσεων με αντικείμενο τις ναυπηγοεπισκευές, τις κατασκευές, τις επιδιορθώσεις μηχανολογικού εξοπλισμού, αλλά και εφοδιασμού ανταλλακτικών και υλικών για πλοία όλων των τύπων. Αυτές οι επιχειρήσεις, που επιβίωσαν από το πολύχρονο τέλμα του κύκλου εργασιών που δημιούργησε η κατάρρευση του ναυπηγικού τομέα, προσδοκούν στην αναζωογόνησή του. Βεβαίως οφείλουμε να αναφερθούμε στους Έλληνες επενδυτές, που πίστεψαν, επέμειναν, υπέμειναν και τόλμησαν, ώστε τα ελληνικά ναυπηγεία να «ξαναπιάσουν δουλειά». Η «ναυπηγική τρίαινα» έχει αρχίσει να αναδύεται με τον επιτυχή διαγωνισμό των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά και το νομοσχέδιο για την εξυγίανση των Ναυπηγείων Ελευσίνας. Τα τελευταία μάλιστα από συνολικές οφειλές 432 εκ. ευρώ θα αποφέρουν στο Δημόσιο 1,1 δις ευρώ έσοδα από άμεσους, έμμεσους φόρους και τις ασφαλιστικές εισφορές των 600 εργαζομένων, ενώ στο τρίτο έτος λειτουργίας ο αριθμός εκτιμάται να ανέλθει σε 1.400 εργαζόμενους. Πέρα όμως από τις άμεσες θέσεις εργασίας και το δημοσιονομικό θετικό πρόσημο, η επανεκκίνηση της λειτουργίας των Ναυπηγείων Ελευσίνας και Σκαραμαγκά εκτιμάται πως θα ενισχύσει περαιτέρω την αγορά, διοχετεύοντας σε εγχώριους προμηθευτές του εμπορίου και της μεταποίησης κεφάλαια ύψους 1,8 δις ευρώ. Οι μικρομεσαίοι λοιπόν της ναυτιλιακής αγοράς προσδοκούμε «να καινοτομήσουμε με τη ναυτιλία και να συνεπιχειρήσουμε με τα ναυπηγεία», αφού κάθε ελληνικό πλοίο και ναυπηγείο είναι ένας εξαγωγικός προορισμός στην «αυλή του σπιτιού μας».