Μετά από περίπου τρεις εβδομάδες επαναλειτουργίας του λιανεμπορίου στην Αττική και με τις δύο διαθέσιμες μεθόδους «κλικ» αγορών, μπορούμε να πούμε ότι από τα εμπορικά καταστήματα «πολλοί πέρασαν, λίγοι αγόρασαν». Παρά τις ελκυστικές τιμές και προσφορές οι καταναλωτές ήταν μουδιασμένοι και η κατανάλωση περιορισμένη. Παρά λοιπόν την αυξημένη κίνηση μπροστά στις βιτρίνες, ειδικά σε κεντρικούς εμπορικούς δρόμους, οι πωλήσεις ήταν υποτονικές και ο μέσος όρος επισκεψιμότητας ήταν 5 πελάτες ημερησίως. Το clickaway και clickinside είναι γεγονός πως περιορίζει και κουράζει εμπόρους και καταναλωτές, με αποτέλεσμα να καθηλώνει σε χαμηλά επίπεδα τις εποχικές πωλήσεις. Οι απώλειες του λιανεμπορίου τις περιόδους των lockdown δεν μπορούν να αναπληρωθούν ούτε εύκολα, ούτε γρήγορα. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατες έρευνες 8/10 επιχειρήσεις λιανικής έχουν έλλειψη ρευστότητας, εκ των οποίων 1/2 έχουν ταμειακά διαθέσιμα για ένα μήνα, 7/10 έχουν μείωση τζίρου 40-60%, 5/10 θέλουν«ζεστό χρήμα» για αγορά εμπορευμάτων και πληρωμή παγίων εξόδων, ενώ 3/10 απειλούνται με λουκέτο.

Οι απώλειες στο κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων συνέχισαν το α’ τετράμηνο του 2021 να είναι μεγάλες και να υπολογίζονται κοντά στα 9 δις ευρώ, εάν κρίνουμε από τα 4,8 δις του α’ διμήνου, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Οι «μισάνοικτες» επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου με το «clickin - away» χάνουν μηνιαία κατά μέσο όρο το 30% του τζίρου τους, η εστίαση του «delivery - takeaway» χάνει το 56% και τα καταλύματα το 71% των εποχικών εσόδων τους. Οι τεράστιες απώλειες τζίρου, τόσο των 42 δις ευρώ του 2020, δεν μπορούν να να ανακτηθούν, όσο και των 9 δις ευρώ του 2021 δεν μπορούν να αναπληρωθούν, αλλά τουλάχιστον μπορούν να σταματήσουν εδώ. Μέχρι σήμερα εκτιμάται πως η εστίαση έχει απωλέσει 4 δις ευρώ και το εμπόριο 10 δις ευρώ. Συνολικά, 3 εκατ. εργαζόμενοι και ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν στερηθεί μέχρι και το 50% των ετήσιων εισοδημάτων τους. Δυστυχώς πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως αυτά χάθηκαν οριστικά και πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά ώστε να κερδίσουμε το μεγάλο στοίχημα του τουρισμού για να μην χαθούν, άλλα 15 δις ευρώ φέτος.

Αυτός είναι ο «Γολγοθάς» της αγοράς πριν την «Ανάσταση» της επόμενης μέρας της πανδημίας, που θέλουμε να δούμε και θα επιδιώξουμε να διαχειριστούμε με τα μέτρα στήριξης και τις «φοροανάσες» σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Τα πασχαλινά μέτρα που ανακοινώθηκαν διατηρούν τις ελπίδες μας για μία μεταπασχαλινή επιστροφή στην κανονικότητα, χωρίς άλλους περιορισμούς. Οι επιχειρήσεις αναμένουν πλέον το καθολικό άνοιγμα του εμπορίου, της εστίασης στις 5 Μαίου, αλλά και τους τουρισμού στις 15 Μαίου, που θα ενεργοποιήσει τις παραμέτρους εκείνες που θα συμβάλουν στο να μας οδηγήσουν στο «καλοκαίρι» της οικονομίας και του επιχειρείν. Το ζητούμενο είναι να επαναλειτουργήσουν όλα, κανονικά και με ασφάλεια, να περιοριστεί δραστικά η εβδομαδιαία «αιμορραγία» των 350 εκ. ευρώ και βεβαίως να διεκδικηθεί οτι περισσότερο από τον πασχαλινό τζίρο των περίπου 1,5 δις ευρώ. Η αγορά προσδοκά την Μεγάλη Εβδομάδα, ιδιαίτερα μετά τη καταβολή του δώρου του Πάσχα στον ιδιωτικό τομέα την Μ. Τετάρτη, να κάνει την δική της «πρώτη ανάσταση», που έχει μεγάλη ανάγκη, μετά από ένα 14μηνο «Γολγοθά».

Το «Πάσχα στο χωριό» θα μετατραπεί και φέτος με το «Πάσχα στη βεράντα» ενώ η ταβέρνα θα μεταφερθεί στο σπιτικό τραπέζι. Σχετική έρευνα του ΙΕΛΚΑ υποδεικνύει ότι7 στους 10 θα μείνουν σπίτι και θα ψήσουν στον φούρνο τον οβελία, ενώ 6 στους 10 θα φτιάξουν γλυκά στο σπίτι. Τα οικογενειακά τραπέζια θα είναι και φέτος μικρότερα, αλλά μεγαλύτερα από πέρυσι, που το ποσοστό ήταν μόλις 3%. Επίσης 3 στα 10 νοικοκυριά που επέλεγαν να κάνουν το πασχαλινό τραπέζι στον κλάδο της εστίασης, για δεύτερη χρονιά πρακτικά μηδενίζεται λόγω των μέτρων. Ελαφρώς αυξημένο, με λιγότερο από 1% θα είναι φέτος το κόστος του πασχαλινού τραπεζιού, το οποίο θα διαμορφωθεί στα 42 ευρώ, χωρίς τον οβελία, που η τιμή του αναμένεται να ξεπεράσει ακόμα και τα 10 ευρώ το κιλό, λόγω εποχικών ελλείψεων. Οι λαμπάδες και τα σοκολατένια αυγά θα έχουν την τιμητική τους στο πασχαλινό καλάθι, που θα συμπληρώνεται με παιχνίδια, παιδικά ρούχα και παπούτσια. Εναλλακτική λύση για γονείς και νονούς είναι και φέτος, αντί για είδος, τα χρηματικά δώρα.

Το Πάσχα της Ορθοδοξίας σηματοδοτεί μια δύσκολη, αλλά αισιόδοξη επανεκκίνηση της αγοράς, που θα λυτρώσει τη κοινωνία από το μαρτύριο της πανδημίας και θα μας οδηγήσει σε οικονομική και κοινωνική ανάσταση. Καλό Πάσχα, καλή Ανάσταση!

Βασίλης Κορκίδης

Πρόεδρος ΕΒΕΠ & ΠΕΣ Αττικής

24/4/21