Ο ναυπηγοεπισκευαστικός τομέας της χώρας, ευτυχώς, αφυπνίστηκε, μετά από μετά από έναν κύκλο 25 ετών συνεχούς απώλειας της ανταγωνιστικότητάς του, μέχρι την ολική παρακμή που τον έριξε σε «κωματώδη» κατάσταση. Το γεγονός προσλαμβάνει ιδιαίτερης σημασίας για την χάραξη μιας αναπτυξιακής πολιτικής που θα καταστήσει «απτή» την έννοια της «γαλάζιας οικονομίας» για την οποία γίνεται πολύς λόγος τελευταία. Η αφύπνιση της ναυπηγικής βιομηχανίας της χώρας επανάφερε την Ελλάδα, σε μία κρίσιμη χρονική συγκυρία όπου η «πράσινη μετάβαση» της ναυτιλίας, αλλά και η ανάπτυξη του διακινούμενου δια θαλάσσης παγκόσμιου εμπορίου έχει προκαλέσει «ασφυξία» στις ναυπηγικές γυάρδες των ασιατικών ναυπηγείων με τα βιβλία παραγγελιών των οποίων να «δείχνουν» συνεχή απασχόληση σε ορίζοντα τριετίας, και όχι μόνο. Και η συγκυρία αυτή χαρακτηρίζεται «ευτυχής» γιατί οι ελληνικές ναυπηγικές μονάδες μπορούν πλέον να διεκδικήσουν ένα σημαντικό κομμάτι της «νέας πίτας» των παραγγελιών για νεότευκτες μονάδες.

Με την επιτυχημένη επανεκκίνηση του Νεωρίου και της Ελευσίνας αλλά, προσεχώς, και του Σκαραμαγκά, η Ελλάδα, μπορεί να επανατοποθετηθεί ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά μέσω των ναυπηγείων της, μέσα από ένα μοντέλο λειτουργίας, και υπό μια σειρά προϋποθέσεων που συνιστούν επί της ουσίας ένα νέο στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί.

Οφείλω να επισημάνω ότι το βασικό στοίχημα, για την επίτευξη του οποίου απαιτείται η αρωγή της πολιτείας, είναι να απαλλάξουμε τον άρτι «αφυπνισθέντα Γίγαντα» από τον «πονοκέφαλο» του ξυπνήματος που μπορεί να προκληθεί από στρεβλώσεις και άστοχες πολιτικές του παρελθόντος, τα αποτελέσματα των οποίων «πλήρωσε» η ελληνική οικονομία, «βίωσαν» οι επιχειρήσεις της ναυπηγοεπισκευής και δημιουργήθηκε ο κίνδυνος απώλειας μίας τεχνογνωσίας με ιστορία στην διαδρομή των αιώνων.

Ουσιαστικά, η πρόκληση, στην παρούσα φάση, είναι η από το μηδέν, θα τολμούσα να πω, σχηματοποίηση ενός θεσμικού πλαισίου, από τα συναρμόδια υπουργεία Ανάπτυξης, Οικονομικών, Εργασίας, Ναυτιλίας και Άμυνας, οι σημερινές ηγεσίες των οποίων ήδη έχουν δώσει τα πρώτα δείγματα γραφής. Μιας και μιλάμε, μάλιστα, για βαπόρια, «έχουν δώσει το στίγμα τους» ώστε τα ναυπηγεία να γίνουν στην πράξη η βιομηχανική υποδομή της ναυτιλίας της χώρας, οι αρετές της οποίας, με το επιχειρηματικό μοντέλο, την τεχνογνωσία και την αξιοποίηση του έμψυχου δυναμικού, την έχουν καταστήσει ηγέτιδα δύναμη στο παγκόσμιο ναυτιλιακό στερέωμα.

Η ίδρυση της Ένωσης Ελληνικών Ναυπηγείων (Ε.Ε.Ν.) αποτελεί ένα πρώτο αλλά ουσιαστικό βήμα για την ενεργοποίηση εκείνου του cluster που θα συσπειρώσει ένα σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων όλων των μεγεθών που δραστηριοποιούνται γύρω από τον ναυπηγοεπισκευαστικό τομέα αλλά και στην παραγωγή υλικών για πλοία και πλωτά ναυπηγήματα καθώς και της προφοράς υπηρεσιών. Όταν μιλάμε για γαλάζια οικονομία πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας τη σημασία και το ρόλο αυτού του cluster και τι ακριβώς μπορεί να συνεισφέρει στην περεταίρω ανάπτυξη της οικονομίας. Όπως χαρακτηριστικά έχω πει, και όλοι καταλαβαίνουμε τη σημασία, να κάνει «εξαγωγές στην αυλή μας»…    

Στην Ελλάδα, ο Γουλανδρής, ο Νιάρχος και ο Ανδρεάδης έκτιζαν καράβια. Δεν πρέπει να το ξεχάσουμε, αλλά να ελπίσουμε ότι ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ONEX, Πάνος Ξενοκώστας και ο εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου θα συνεχίσουν το «όραμα» αυτών των ιστορικών μορφών της ναυτιλίας της χώρας που, με τους συναδέλφους τους, την εδραίωσαν ως ηγέτιδα δύναμη στο παγκόσμιο ναυτιλιακό στερέωμα. Προ ώρας ο ελληνικός εφοπλισμός έχει δείξει εμπιστοσύνη στο ναυπηγικό τομέα καθώς εμπιστεύτηκε τις μονάδες της Σύρου και της Ελευσίνας για επισκευές και μετασκευές πλοίων που υπό άλλες συνθήκες θα είχαν επισκευαστεί σε γυάρδες άλλων χωρών.

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς αισθάνεται δικαιωμένο καθώς μιλούσε, κατά την περίοδο που κατέβαλε την προσπάθεια αφύπνισης του ναυπηγικού τομέα, για προσέλκυση επενδύσεων από το εσωτερικό και το εξωτερικό. Και δικαιώθηκε όταν υπογράφηκε η συμφωνία χρηματοδότησης ανάμεσα στον αμερικανικό αναπτυξιακό οργανισμό DFC και τον όμιλο της ΟΝΕΧ για την παροχή 125 εκατ. δολ. στα Ναυπηγεία Ελευσίνας, μέσω ομολογιακού δανείου αλλά και με την ανακοινωθείσα συνεργασία της ONEX Shipyards με τον ιταλικό ναυπηγικό όμιλο Fincantieri, η οποία, μεταξύ των άλλων, περιλαμβάνει μια νέα γραμμή παραγωγής πλοίων υπό την σκέπη της αμυντικής ναυπηγικής εταιρείας του ομίλου, την ONEX Elefsis Naval & Maritime.

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς, επίσης, χαιρέτησε την συμφωνία που υπεγράφη από τον πρόεδρο και CEO της ΟΝΕΧ, και τον πρόεδρο της Attica Group, στα μέσα Δεκεμβρίου του 2023 στο υπουργείο Ανάπτυξης, ύψους 1 δισ. ευρώ, μεταξύ της Attica Group και της ONEX, με επίκεντρο την ανανέωση του στόλου της στα ναυπηγεία Ελευσίνας και Σύρου. Αυτές ήταν και οι πρώτες «χειροπιαστές» επενδυτικές συμφωνίες, που όλοι ευχόμαστε να ακολουθήσουν και άλλες έχοντας στο μυαλό μας ότι ο ακτοπλοϊκός στόλος της χώρας σύντομα θα χρειαστεί ανανέωση με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές που έχει θέσει ο ΙΜΟ. Πέραν τούτου, σε πρόσφατη συνάντηση της CLIA, του φορέα που καλύπτει τις επιχειρήσεις του τομέα της κρουαζιέρας, με το Ε.Β.Ε.Π, διαπιστώθηκε ενδιαφέρον για εργασίες dry dock, αλλά και για επισκευές κρουαζιερόπλοιων που έχουν ελληνικά λιμάνια home port, και όχι μόνο. Και αυτή είναι μία θετική ένδειξη. Επιδιώκουμε ο Πειραιάς να συμμετάσχει στο «πάρτι» του dry dock, του τομέα των κρουαζιερόπλοιων. Ήδη τα πρώτα στοιχεία κάνουν λόγο για 2.000 ημέρες dry dock, στην διετία καθώς οι εταιρίες που διαχειρίζονται κρουαζιερόπλοια οδηγούν τις «παλαιότερες» μονάδες για να αναμόρφωση των χώρων ψυχαγωγίας και ενδιαίτησης, πέραν των άλλων τεχνικών παρεμβάσεων σε συστήματα ασφαλους πλεύσης κλπ, για να «απαντήσουν» στον ανταγωνισμό που δημιουργούν οι νεότευκτες μονάδες.

Σημειώνεται ότι η κρουαζιέρα στην Ελλάδα αποτελεί μετά την πανδημία μια «εκρηκτική» επιχειρηματική δραστηριότητα. Τα έσοδα της χώρας πέρυσι εκτιμάται ότι ξεπέρασαν τα 700 εκατ. ευρώ (698 εκατ. ευρώ το 11μηνο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου), που συνιστά ιστορικό ρεκόρ. Το 2022 τα ίδια έσοδα είχαν ανέλθει σε 420 εκατ. ευρώ και το 2019, που ήταν το προηγούμενο ιστορικό ρεκόρ, είχαν ανέλθει σε 490 εκατ. ευρώ. Φέτος μόνον στον Πειραιά αναμένονται 1.042 προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων, εκ των οποίων οι 700 θα έχουν ως home porting τον Πειραιά. Επίσης, στη Θεσσαλονίκη για φέτος έχουν ήδη προγραμματιστεί 81 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων, από 68 πέρυσι. Και στις δύο περιπτώσεις οι αφίξεις κρουαζιερόπλοιων κινούνται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Κατά συνέπεια δεν πρέπει να χαθεί η ευκαιρία για το cluster που προανέφερα να διεκδικήσει και από εκείνο το κομμάτι της πίτας είτε στους τροφοεφοδιασμούς είτε στην προώθηση ανταλλακτικών και άλλων αναλωσίμων.  

Και δεν είναι μόνο αυτό. Το Επιμελητήριο στην κορφή της ατζέντας του διατηρεί την πολιτική για την ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια. Ιδιαίτερα σημαντικές για τον ναυπηγοεπισκευαστικό κλάδο αλλά και για το σύνολο των δραστηριοτήτων ναυτιλιακών επιχειρήσεων που βρίσκονται υπό την «ομπρέλα του». Στο πλαίσιο υλοποίησης αυτής της πολιτικής το Ε.Β.Ε.Π. διοργάνωσε με επιτυχία δύο επιχειρηματικές συναντήσεις, που έγιναν στον Πειραιά στην έδρα του Επιμελητηρίου, μεταξύ Γερμανικών και Ελληνικών επιχειρήσεων του τομέα των ναυπηγοεπισκευών χάρη στις οποίες έχουν ήδη αναπτυχθεί συνεργασίες αλλά και συνέργειες σε μια αγορά πολλά υποσχόμενη.

«Δεν χρειάζεται κόπος αλλά τρόπος» για δημιουργήσουμε μια δυναμική για ένα τομέα ιδιαίτερα σημαντικό για μια χώρα ναυτιλιακή η «καρδιά» της οποία «πάλει» στον Πειραιά. Η ναυτιλία των Ελλήνων είναι εδώ. Και οι ορίζοντες για την ανάπτυξης της ναυπηγική βιομηχανία της χώρας είναι ανέφελοι…