Σύμφωνα και με την Τράπεζα της Ελλάδος το μεγαλύτερο ναυτιλιακό cluster στη χώρα μας είναι το «Maritime Hellas», το οποίο ιδρύθηκε από το Ναυτικό Επιμελητήριο της Ελλάδος, την Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών και το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά. Σήμερα αριθμεί 234 μέλη και οργανώνεται μέσα από επτά κύριες κατηγορίες επιχειρηματικής δραστηριοποίησης. Συμμετέχουν εταιρείες διαχείρισης εμπορικών πλοίων, ναυτιλιακής τεχνολογίας, έρευνας και εκπαίδευσης, ναυπηγικής βιομηχανίας, εφοδιασμού πλοίων, θαλάσσιου τουρισμού, ναυτιλιακών υπηρεσιών, διαχείρισης εφοδιαστικών δικτύων και θαλάσσιων διαμεταφορών. Επίσης στοχεύει στην ανάπτυξη τριών πυλώνων της γαλάζιας οικονομίας μετά και την ανάκαμψη της ναυπηγικής βιομηχανίας που αφορά στη ναυπήγηση πλοίων τεχνολογίας eco, την κατασκευή ναυτιλιακού εξοπλισμού, αλλά και στη κυκλική οικονομία με τη δημιουργία πράσινων ναυπηγείων-διαλυτηρίων.

Η Ελλάδα ως γνωστόν συγκαταλέγεται μεταξύ των ναυτικών χωρών με την ισχυρότερη ναυτιλία στον κόσμο που αντιπροσωπεύει σχεδόν το 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας, ενώ η διαχείριση του πραγματοποιείται από την Ελλάδα. Τα ναυτιλιακά clusters είναι στην πραγματικότητα σημαντικά εργαλεία πολιτικής για την προώθηση της Γαλάζιας Οικονομίας σε όλη την Ευρώπη και ιδιαίτερα στις παραδοσιακά ναυτικές της χώρες. Αυτό που επιτυγχάνουν είναι να προωθήσουν την υιοθέτηση της καινοτομίας, των γνώσεων, των δεξιοτήτων, καθώς και την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, διασφαλίζοντας ότι η παρεχόμενη υποστήριξη είναι αποτελεσματική και τοπική. Μέσω κοινών δράσεων που προωθούν κοινωνικοοικονομικοί και θεσμικοί φορείς σε τοπικό, εθνικό και υποπεριφερειακό επίπεδο αναδεικνύουν και βελτιώνουν το επίπεδο των υπηρεσιών στη ναυτιλία. Σύμφωνα μάλιστα με τις επίσημες αξιολογήσεις η Ελλάδα βαθμολογήθηκε με 5/8 ως προς την ωριμότητα της εθνικής πολιτικής για τα clusters.

Αυτές είναι οι διαπιστώσεις. Αλλά τώρα είναι η χρονική στιγμή να συνειδητοποιήσουμε την αξία του ναυτιλιακού cluster ως βασικού παράγοντα ενίσχυσης της καινοτομίας και της διαφοροποίησης της «γαλάζιας οικονομίας». Έχω επισημάνει ότι το ελληνικό ναυτιλιακό cluster Μartime Hellas έχει ένα τεράστιο πλεονέκτημα και μια ανεκτίμητη προστιθέμενη αξία που του προσφέρει απλόχερα η υπ’ αριθμόν 1 στον κόσμο παντοδύναμη ελληνόκτητη ναυτιλία. Και είναι η ώρα να αξιοποιηθεί προς όφελος της ελληνικής οικονομίας αλλά και ως στρατηγικού στοιχείου ιδιαίτερης σημασίας στο γεωπολιτικό status διεθνώς. Το cluster μετά και την επανενεργοποίηση των ναυπηγικών μονάδων στον Κόλπο της Ελευσίνας, και όχι μόνο, θα είναι πολύ χρήσιμο για την εμπορική ναυτιλία και την ακτοπλοΐα. Επίσης είναι η κατάλληλη χρονική στιγμή να αναπτύξουμε τη συνεργασία μεταξύ οικονομικών φορέων ακολουθώντας ένα νέο μοντέλο και όχι αντιγράφοντας τα μοντέλα που χρησιμοποιούν οι εν Ασία ευρισκόμενες ναυπηγικές μονάδες που αξιοποιούν στο έπακρο την χρηματοδότηση από τα δικά τους χρηματοπιστωτικά συστήματα για να προσελκύσουν «πελάτες» αλλά και για να στηρίξουν τις δικές του επιχειρήσεις παραγωγής υλικών και αναλώσιμων για πλοία και πλωτά ναυπηγήματα.

Κατά συνέπεια θα πρέπει να δούμε λίαν συντόμως πως θα υποστηριχθούν οι ελληνικές επιχειρήσεις παραγωγής υλικών και αναλώσιμων για πλοία από το δικό μας χρηματοπιστωτικό σύστημα ώστε να έχουν ανετότερη πρόσβαση είτε στις ναυπηγοεπισκευές είτε στην ναυπηγήσεις νεότευκτων πλοίων. Στο σημείο αυτό σπεύδω να υπενθυμίσω ότι οι εν Ασία ευρισκόμενες ναυπηγικές μονάδες έχουν κερδίσει έργο για την προσεχή τριετία και πλέον από παραγγελίες όλων των τύπων πλοίων ενώ την ίδια ώρα συζητείται το μέγα θέμα, με εθνικές διαστάσεις, περί της ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου που εξυπηρετεί την νησιωτική χώρα αλλά και διασφαλίζει την εδαφική συνοχή της.

Δεν πρέπει επίσης να διαλάθει της προσοχής μας το γεγονός ότι το Maritime Clusters επιτρέπει την αντιμετώπιση συγκεκριμένων προκλήσεων που σχετίζονται επίσης με την περιοχή: Συλλογική και προνοητική σκέψη, υποστήριξη για κοινό έργο, συγκέντρωση ενδιαφερομένων με διαφορετικές θέσεις στην ίδια αλυσίδα αξιών αλλά και υποστήριξη της ανάπτυξης συνέργειας μεταξύ ενδιαφερομένων σε διαφορετικές αλυσίδες αξίας.

Το θέμα της ανάπτυξης συνεργειών εντός και εκτός cluster προσλαμβάνει ιδιάζουσας σημασίας σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον με διεθνείς διαστάσεις μέσα στο οποίο εξελίσσονται οι ναυτιλιακές δραστηριότητες. Στο πεδίο της γαλάζιας οικονομίας με επίκεντρο την καινοτομία υπάρχει ευρύτατο πεδίο ανάπτυξης συνεργειών για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Η σημερινή πραγματικότητα στο επιχειρησιακό πεδίο απαιτεί την ανάπτυξη των δυνατών καλυτέρων συνεργειών με στόχο την καλύτερη παρουσία στις αγορές και την ισχυροποίηση της θέσης σε αυτές. Με τις συνέργειες μπορεί να ξεπεραστεί και το πρόβλημα της εξωστρέφειας και των δυνατοτήτων μεγέθυνσης μιας επιχείρησης, που στο σημερινό γίγνεσθαι εξακολουθεί να είναι ένα θέμα. Παραταύτα, οι «παραναυτιλιακές» ελληνικές επιχειρήσεις είναι εξοικειωμένες στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, αφού προσφέροντας υπηρεσίες, ανταλλακτικά και εφόδια στην ελληνική ποντοπόρο ναυτιλία έχουν πρόσβαση σε κάθε ναυπηγείο και λιμάνι του κόσμου.

Εκτιμώ ότι στο πεδίο της γαλάζιας οικονομίας με επίκεντρο την καινοτομία, υπάρχει ευρύτατο πεδίο ανάπτυξης συνεργειών, δεδομένου ότι ο Πειραιάς αποτελεί μια ανεπτυγμένη και με υψηλή ειδίκευση και παραγωγικότητα «συστάδα» θαλάσσιας οικονομίας με παγκόσμιες διασυνδέσεις, αφού είναι το κέντρο μίας από τις σημαντικότερες ναυτιλιακές δυνάμεις στον κόσμο. Δεν πρέπει να διαλάθει της προσοχής μας ότι η ναυτιλιακή καινοτομία είναι έντασης κεφαλαίου και έντασης γνώσης, ενώ οι συνέργειες που μπορούν να αναπτυχθούν στις περισσότερες θαλάσσιες δραστηριότητες και τομείς του θαλάσσιου χώρου θα δημιουργήσουν πολύτιμες νέες θέσεις εργασίας.

Στο πλαίσιο της προσπάθειας ενδυνάμωσης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων υπό τη καθοδήγηση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών και σε συνεργασία με το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος δημιουργήσαμε το steering Committee του «Maritime Hellas» του ελληνικού ναυτιλιακού cluster, που με το παγκόσμιο brand name «Greek Shipping», υποστηρίζει την εξωστρέφεια, τη καινοτομία, αλλά και την ανάπτυξη όλων εκείνων των πεδίων μέσα στα οποία μπορούν να αναπτυχθούν συνέργειες προτάσσοντας τα αδιαμφισβήτητα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων και των υπηρεσιών που οι επιχειρήσεις του πειραϊκού χώρου παράγουν και προσφέρουν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι με το Πανεπιστήμιο Πειραιά και Δυτικής Αττικής έχουμε αναπτύξει πρωτοβουλίες, ανάδειξης της Γαλάζιας Οικονομίας ως ενός από τα τρία πεδία εξειδίκευσης της Περιφέρειας Αττικής με ανάληψη πρωτοβουλιών στην κατεύθυνση της δημιουργίας συστάδας για τη Γαλάζια Οικονομία κινούμενη προς την κατεύθυνση ανάπτυξης του bluegrowth Digital Innovation Hub, της ηλεκτρονικής πλατφόρμας Crowdsourcing, Portal πληροφόρησης για την Γαλάζια Ανάπτυξη στο πλαίσιο του προγράμματος Δράσης της Στρατηγικής για την Γαλάζια Ανάπτυξη, καθώς και της ενίσχυσης της γαλάζιας επιχειρηματικότητας «BlueGrowth Initiative» με την αναβάθμιση του «Maritime Hellas» σε μια δυναμική πλατφόρμα. Είναι ώρα να συνειδητοποιήσουμε όλο και περισσότερο τις δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει η ανάπτυξη της συστάδας ναυτιλιακών επιχειρήσεων στην Ελλάδα και ειδικά του ναυτιλιακού μας business cluster για την ενίσχυση της βιώσιμης καινοτομίας, της απασχόλησης, των εξαγωγών αλλά και να κατανοήσουμε πώς να υποστηρίξουμε καλύτερα μια τέτοια πρωτοβουλία στο πλαίσιο των γενικότερων προσπαθειών ενδυνάμωσης της εθνικής μας οικονομίας.