Σύμφωνα με το «Ευρωβαρόμετρο» σε ασφυκτικό κλοιό βρίσκονται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις καθώς ο συνδυασμός των αλλεπάλληλων κυμάτων της πανδημίας, με τελευταίο εκείνο της «Ομικρον 2» και της αβεβαιότητας του οικονομικού ορίζοντα που προσδιορίζεται από την σύρραξη Ρωσίας -Ουκρανίας συνθέτουν ένα εφιαλτικό επιχειρηματικό σκηνικό. Γεγονός είναι ότι το τελευταίο κύμα της πανδημίας, που φαίνεται ότι ήδη έχει ξεκινήσει ένα νέο κύκλο σε οκτώ μεγάλες πόλεις-λιμάνια της Κίνας που βρίσκονται σε lockdown, τείνει να «ακυρώσει» και τις τελευταίες αναλύσεις, που είχαν αισιόδοξα χαρακτηριστικά, για μια ανάκαμψη την οποία και τοποθετούσαν κάπου στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους με τις λιγότερο αισιόδοξες να κάνουν λόγο και για αρχή του επόμενου έτους.

Ο νέος κύκλος της πανδημίας έχει επαναφέρει εικόνες από το πρόσφατο παρελθόν με τις διακοπές της εφοδιαστικής και των θαλάσσιων μεταφορών, καθώς ήδη στα Κινεζικά λιμάνια οι καθυστερήσεις εξυπηρέτησης των πλοίων καταγράφονται ανησυχητικές με χαρακτηριστικές περιπτώσεις της Shanghai και Ningbo, καθώς στη ράδα βρέθηκαν 131 πλοία έναντι 88 σε διάστημα μιας εβδομάδας τον Μάρτιο. Σύμφωνα με τις πρώτες αναλύσεις, αλλά και τις ειδοποιήσεις προς τους πελάτες τους από τις μεγάλες ναυτιλιακές εταιρίες διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων, επιβεβαιώνονται οι χειρότεροι φόβοι της εφοδιαστικής για το ενδεχόμενο οι σοβαρές καθυστερήσεις στα Κινεζικά λιμάνια να ενεργοποιήσουν το φαινόμενο του ντόμινο στο παγκόσμιο λιμενικό σύστημα, το οποίο ακόμη «υποφέρει» από το προηγούμενο κύμα της πανδημίας. Με ορατό το ενδεχόμενο οι καθυστερήσεις να οδηγήσουν σε παράκαμψη λιμένων με συμφόρηση είναι προφανές ότι η διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων θα «περάσει αναγκαστικά» στο πεδίο των μεταφορτώσεων, με ότι αυτό συνεπάγεται για το μεταφορικό κόστος και χρόνο, το οποίο είναι ήδη «φορτωμένο», τόσο από την προηγούμενη κρίση της εφοδιαστικής, όσο και από το σημερινό υψηλό κόστος των ναυτιλιακών καυσίμων, και όχι μόνο, λόγω του ενεργειακού που δημιούργησε η κρίση από την σύρραξη Ρωσίας – Ουκρανίας. Κατά το κοινώς λεγόμενο «είχαμε τα χύμα ήρθανε και τα τσουβαλάτα».

Μέσα στο νέο «θρίλερ» που έχει σχηματιστεί στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι καθίσταται προφανές ότι οι παράμετροι που προσδιορίζουν τον δείκτη της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης, θα συνεχίζουν να επηρεάζονται αρνητικά με ότι αυτό συνεπάγεται. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος για τις ΜμΕ που παρουσιάστηκε στις 15 Μαρτίου έδειξε ότι η ανάκαμψη των μικρομεσαίων εισήλθε σε «αδιέξοδο» η έξοδος εκ του οποίου αποτελεί πλέον «γρίφο για δυνατούς λύτες» αφού ακόμη και οι ΜμΕ με ισχυρή παρουσία στον τομέα των υπηρεσιών έχουν επηρεαστεί ιδιαίτερα. Επισημαίνεται δε ότι τα αποτελέσματα για το τελευταίο εξάμηνο που αποτυπώνει η έρευνα είναι σημαντικά πίσω από τις προσδοκίες και οι προοπτικές ήταν ήδη αβέβαιες πριν από την κρίση στην Ουκρανία.

Κατά την περίοδο που προηγήθηκε του πολέμου στην Ουκρανία ο προβληματισμός εστίαζε στα απόνερα της πανδημίας έτσι όπως είχε διαμορφωθεί το οικονομικό κλίμα. Το οποίο όμως ανετράπη λόγω του ενεργειακού, ελέω της σύρραξης, δίνοντας κατά τον τρόπο αυτό την θέση προβληματισμού περί την πανδημία στον προβληματισμό για τις ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις και στους φόβους ότι ο έρπων πληθωρισμός θα δώσει την θέση του γρήγορα στον καλπάζοντα. Εκ των πραγμάτων η συμπίεση των εισοδημάτων, και δη των χαμηλών, από τις διογκούμενες και ανατροφοδοτούμενες πληθωριστικές πιέσεις από την κατάσταση στην εφοδιαστική και τα κόστη της ενέργειας είναι εξόφθαλμα προφανές ότι θα επηρεάσουν ακόμη περισσότερο της παραμέτρους του δείκτη επιχειρηματικού κλίματος με τις πρώτες δυσοίωνες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για καθοδική πορεία. Πέραν του γεγονότος ότι θα πρέπει να υπάρξει συντονισμένη προσπάθεια παρέμβασης σε επίπεδο Ε.Ε. για την αντιμετώπισης της κατάστασης, που προσλαμβάνει ιδιότητες ασύμμετρης απειλής, είναι πρόδηλο ότι θα επηρεαστεί και το επενδυτικό περιβάλλον για λόγους προφανείς. Η αβεβαιότητα είναι ο «χειρότερος σύμβουλος» για το επιχειρείν το οποίο έχει συνηθίσει να σταθμίζει «τα ρίσκα» πριν αποφασίσει να τοποθετηθεί επιχειρησιακά και επιχειρηματικά. Αλλά στην παρούσα χρονική συγκυρία η αβεβαιότητα κυριαρχεί και η πραγματική κατάσταση για το τρέχον εξάμηνο μπορεί να είναι ακόμη πιο ζοφερή από τις προσδοκίες που παρουσιάζονται.

Σημειώνεται ότι κατά την παρουσίαση των κύριων ευρημάτων του τελευταίου Βαρόμετρου ΜμΕ που αναπτύχθηκε από τη Διεύθυνση Μελέτης SMEunited, της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Πολιτικής τονίστηκε μεταξύ άλλων ότι για να επιτραπεί στις ΜμΕ να αντιμετωπίσουν την υψηλή αβεβαιότητα που σχετίζεται επίσης με τον πόλεμο της Ουκρανίας και να ανακάμψουν από την κρίση του Covid, οι εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές θα πρέπει να επικεντρωθούν στον μετριασμό των κυρώσεων στις ΜμΕ και στη σταθεροποίηση των αγορών ενέργειας και εμπορευμάτων. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις με στόχο την τόνωση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Άλλωστε το ενεργειακό «άνοιξε διάπλατα την πόρτα» για επαναπροσδιορισμό των στόχων με επίσπευση της σχηματοποίησης πολιτικών ταχύτερης απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και της επένδυσης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλά και ενδεχομένως της πυρηνικής.

Συνοψίζοντας, ήδη πριν από τον πόλεμο, οι προοπτικές έδειχναν υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας για τις μελλοντικές εξελίξεις της οικονομίας, με τις πληθωριστικές πιέσεις και την πιθανή συνέχιση των τριβών προσφοράς και ζήτησης, ενώ εκτιμάται πως τα επόμενα αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου θα υστερούν πολύ των προσδοκιών, ειδικά όσον αφορά τον κύκλο εργασιών και τις επενδύσεις.