Η αναγέννηση του κλάδου της ναυπηγικής βιομηχανίας θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα με θετικό πρόσημο για την οικονομία και την ενίσχυση των θέσεων απασχόλησης. Το θαύμα της αναγέννησης των ναυπηγείων δεν έχει προηγούμενο, αφού αυτή η παραδοσιακή βιομηχανία υπολογίζεται ότι θα προσθέσει 2 δισ. ευρώ στο εγχώριο ΑΕΠ. Ωστόσο το μείζονος σημασίας ζήτημα είναι αυτός ο τομέας να αξιοποιήσει τη δυναμική που διαμορφώνεται τώρα, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εγκαταλείψει την μέχρι ώρας αμυντική πολιτική που ακολουθεί για τη ναυπηγική βιομηχανία και να αντιπαρατεθεί δυναμικά απέναντι στις Ασιατικές γιάρδες, οι οποίες μέχρι σήμερα, μονοπωλούν την κατασκευή εμπορικών πλοίων όλων των τύπων, ενώ πρόσφατα κινεζικά ναυπηγεία εισήλθαν και στην κατασκευή κρουαζιερόπλοιων απειλώντας τις ευρωπαϊκές γιάρδες να χάσουν έργο και από τον τομέα των επιβατηγών πλοίων.

Το Ε.Β.Ε.Π έχει επισημάνει την ανάγκη για εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου για την ελληνική ναυπηγική βιομηχανία, καθώς είναι ένας τομέας που ανταγωνίζεται διεθνοποιημένα με ατέλεια και ευελιξία. Αν βάλουμε στο μυαλό μας και κατανοήσουμε τις επισημάνσεις από την έκθεση του πρώην ευρωπαίου Κεντρικού Τραπεζίτη Μάριο Ντράγκι, που αναφέρεται στις επενδυτικές ανάγκες για τη ναυτιλία και την επίτευξη μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος στις πλωτές θαλάσσιες μεταφορές, τότε η Ελλάδα θα πρέπει να θωρακίσει άμεσα τον κλάδο, στο πλαίσιο της απανθρακοποίησης της ναυτιλίας και να ξεχωρίσει τον τομέα, από το γενικότερο κεφάλαιο της βιομηχανίας και μεταποίησης. Άλλωστε, η Ένωση Ελληνικών Ναυπηγείων έχει προβεί σε ανάλογη επισήμανση. Εάν μάλιστα δούμε τα νούμερα των επισκευών πλοίων στη χώρα μας, αλλά κυρίως τις προοπτικές, τότε θα συνειδητοποιήσουμε τι σημαίνει «εξαγωγές στην αυλή μας».

Η εικόνα στους δύο μεγάλους ναυπηγικούς ομίλους της χώρας και το Πέραμα είναι ιδιαίτερα θετική. Ο Όμιλος ONEX, που ελέγχει τα ναυπηγεία Ελευσίνας και Σύρου, επισκεύασε, σύμφωνα με τα στοιχεία, 170 πλοία μέσα στο 2024, 30 περισσότερα σε σχέση με το 2023. Αλλά και τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, που άνοιξαν και πάλι τις πύλες τους, μετά από 14 χρόνια, έχουν πετύχει να επισκευάσουν συνολικά 48 πλοία. Επίσης στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη του Περάματος, όπου παρέχονται διαχρονικά πολλαπλές υπηρεσίες, το 2024 πραγματοποίησαν δεξαμενισμό 143 πλοία, ενώ άλλα 275 επισκευάστηκαν, από τα 154 που υποστηρίχθηκαν το 2023. Ευτυχώς για τον τομέα των ναυπηγείων έχει διασωθεί ένα ενεργό εργατικό δυναμικό που κατέχει μια τεχνογνωσία, που όμως δεν επαρκεί αριθμητικά και πρέπει να μεταλαμπαδευτεί στους νεότερους. Είναι γνωστή η ποιότητα των εργασιών από ελληνικά χέρια, όπως και η ταχύτητα ολοκλήρωσης των εργασιών που διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο στην διαμόρφωση του τελικού κόστους. 

Το κόστος η ταχύτητα και η ποιότητα ήταν και παραμένουν τα βασικά ατού των ναυπηγικών μας μονάδων. Στο τρίπτυχο αυτό έρχεται να προστεθεί και ηέννοια του όρου «ελληνική πατέντα». Οι Έλληνες έδιναν και δίνουν λύσεις και στα δυσκολότερα, σε μία εποχή όπου οι τεχνολογίες, ψηφιακές και μη, έχουν εισέλθει στα πλοία με καταιγιστικούς ρυθμούς. Ο συνδυασμός της εμπειρίας, της τεχνογνωσίας που κατέχουν οι μεταλλεργάτες μας αποτελεί ένα ακόμη «άσο στο μανίκι» του ναυπηγοεπισκευαστικού μας τομέα που πρέπει να αξιοποιηθεί καθώς στον ορίζοντα διαφαίνεται η ανάδυση της Ινδίας που επιχειρεί να εισέλθει ανταγωνιστικά στον τομέα αλλά και των ΗΠΑ να επιχειρεί να αναγεννήσει ένα τομέα, όπου μεταπολεμικά παρήγαγε στις αμερικανικές γιάρδες «ένα πλοίο την ημέρα». Πρέπει να δούμε τα σημεία των καιρών και να αξιοποιήσουμε ότι έχουμε και μπορούμε ως θαλασσινή χώρα. Να δούμε το ρόλο των ναυπηγείων στο τομέα στην άμυνας της χώρας, να δούμε τον εκσυγχρονισμό του ακτοπλοϊκού στόλου, τη ναυπήγηση περισσότερων ferry boats, ρυμουλκών-ναυαγοσωστικών και να δούμε επιτέλους τον θαλάσσιο τουρισμό της κρουαζιέρας και του yachting.

Πρόσφατα στο πλαίσιο του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών ο πρόεδρος των ναυπηγείων της ΟΝΕΧ κατέθεσε δημόσια μια πρόταση να δημιουργηθεί ένας νέος εθνικός φορέας, με τον Σκαραμαγκά και τα άλλα ναυπηγεία να εμφανίζονται ως ενιαίος συνομιλητής του Πολεμικού Ναυτικού. Μάλιστα έκανε λόγο και για την ναυπήγηση ελληνικού-εθνικού πλοίου, γεγονός που σήμερα έχει καταστεί επίκαιρο λόγω της  πρόθεσης του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας να επενδύσει, εντός του 2025, στον σχεδιασμό του «εθνικού πλοίου». Στόχος είναι να τεθούν οι βάσεις για την ανάπτυξη ενός πολεμικού πλοίου που θα ανταποκρίνεται στις αυξημένες υποχρεώσεις και ανάγκες του στόλου στο Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο και την Ερυθρά Θάλασσα, ενώ παράλληλα προωθείται η εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία και η τεχνολογική αυτονομία της χώρας. Όσον αφορά στην ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου αξίζει να υπενθυμιστεί ότι έχουν υπάρξει προτάσεις επίσης για την κατασκευή επιβατηγών οχηματαγωγών επάνω σε δοκιμασμένα πρότυπα που σήμερα πλέουν στο Αιγαίο προσαρμοσμένα στις ιδιομορφίες των θαλασσών μας, αλλά και των νησιωτικών λιμενικών υποδομών.

Η χώρα διαθέτει ναυπηγούς με λαμπρά μυαλά που θα πρέπει να τους αξιοποιήσει πριν τους αξιοποιήσει ο ανταγωνισμός. Σε αυτή τη «ναυμαχία» δεν περισσεύει κανείς. Επιπρόσθετα όσο αφορά στη κρουαζιέρα το Επιμελητήριο μας διατηρεί ανοικτό δίαυλο επικοινωνίας με την CLIA που εκφράζει την συντριπτική πλειοψηφία των εταιριών που διαχειρίζονται στόλους κρουαζιερόπλοιων. Μάλιστα έχει καταθέσει προτάσεις για επιχειρησιακά ζητήματα στα ελληνικά λιμάνια όπως τροφοεφοδιασμοί, ανταλλακτικά, ακόμη και για εργασίες dry dock. Ωστόσο επειδή η Ελλάδα έχει ισχυρό αποτύπωμα παγκοσμίως στο θαλάσσιο τουρισμό πέραν της κρουαζιέρας οφείλουμε να αναπτύξουμε και το yachting τόσο σε επίπεδο υποδομών όσο και στο κατασκευαστικό επίπεδο. Σήμερα Ιταλία και Γερμανία σχεδόν μονοπωλούν την ευρωπαϊκή αγορά, και όχι μόνο, με την κατασκευή όλων των τύπων σκαφών αναψυχής. Ευχής έργον θα είναι και τα ελληνικά Ναυπηγεία να συνεχίσουν να εστιάζουν παράλληλα προς τις άλλες δραστηριότητες τους και στην κατασκευή mega yachts. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 1996 και εντεύθεν δημιουργήθηκαν ελληνικές εταιρίες σε ναυπηγεία του Περάματος που ειδικεύονται σε υψηλών προδιαγραφών κατασκευές μεγάλων θαλαμηγών γεγονός με ιδιαίτερη σημασία για την ελληνική και όχι μόνο αγορά.

Η ανάπτυξη της ναυπηγικής βιομηχανίας δημιουργεί μία συστάδα, το αποτύπωμα της οποίας στην οικονομική ανάπτυξη θα είναι καθοριστικό. Οφείλουμε να προσελκύσουμε επενδύσεις από το εσωτερικό και το εξωτερικό στο ναυτιλιακό τομέα, ώστε να αποκαλύψουμε τις κρυμμένες υπεραξίες. Μια ολόκληρη βιομηχανία κατασκευαστών, προμηθευτών, πληρωμάτων, μεσιτών αλλά και διαχειριστών έχει ανδρωθεί στη χώρα μας, υποσχόμενη δραστηριότητα υψηλής προστιθέμενη αξίας για την εθνική οικονομία και υπηρεσίες υψηλής στάθμης για τους πιο απαιτητικούς πελάτες του κόσμου. Είτε αυτοί είναι οι πλοιοκτήτες, είτε είναι εκείνοι που διαχειρίζονται και ναυλώνουν πλοία. Μην ξεχνάμε ότι ελληνικών συμφερόντων είναι όχι μόνον ο μεγαλύτερος εμπορικός στόλος στον κόσμο, αλλά και ο μεγαλύτερος ακτοπλοϊκός στόλος στην Ευρώπη. Δεν πρέπει λοιπόν να χαθεί το θετικό πρόσημο γιατί ο ναυπηγοεπισκευαστικός τομέας της χώρας βρίσκεται στην «εποχή της άνοιξης» μετά από ένα «παρατεταμένο χειμώνα». Η άνοιξη είναι η εποχή της αναγέννησης, της ανανέωσης και της επανεκκίνησης. Πρέπει λοιπόν  να προσέξουμε όχι μόνο να μην χάσουμε την ευκαιρία, αλλά και για να μην επαναλάβουμε λάθη του παρελθόντος που αντί της άνοιξης έφεραν χειμώνα.