Ισχυρός πυλώνας για την ελληνική Οικονομία είναι οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, καθώς η αξία τους τα τελευταία χρόνια, ξεπερνά τα 50 δις ευρώ ετησίως, έχοντας μάλιστα βάλει στόχο να προσεγγίσουν τα 70 δις ευρώ μέχρι το 2030. Ωστόσο, το πρώτο εξάμηνο του 2024 καταγράφηκε μια ανησυχητική  μείωση των εξαγωγών, που μας προβληματίζει όλους ιδιαίτερα. Για πρώτη φορά, μετά από αρκετά χρόνια, οι ελληνικές εξαγωγές βρίσκονται σε μια κρίσιμη καμπή, με τα τρόφιμα να αποτελούν τον μοναδικό κλάδο που, λόγω ακρίβειας, συνεχίζει να σημειώνει θετικές εξαγωγικές επιδόσεις.

Η αγωνία των εξαγωγικών επιχειρήσεων εστιάζεται πλέον στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, καθώς οι γεωπολιτικές εξελίξεις παραμένουν «πολεμικές» σε Ουκρανία, Ισραήλ και Γάζα, ενώ και οι επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά θάλασσα συνεχίζουν να λειτουργούν ανασταλτικά, τόσο για τις ελληνικές εξαγωγές, όσο και τις εισαγωγές. Στις αρχές του έτους τα σημάδια ύφεσης της οικονομίας σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες επηρέασαν τις ενδοκοινοτικές εξαγωγές. Όμως, τα επόμενα τρίμηνα αναμένουμε ανάκαμψη των εξαγωγών, καθώς ο ρυθμός ανάπτυξης της Ευρωζώνης βαίνει αυξανόμενος.

Οι αριθμοί αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Η συνολική αξία των εξαγωγών, κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαΐου 2024 ανήλθε στο ποσό των 20,97 δις ευρώ έναντι 21,95 δις ευρώ κατά το ίδιο διάστημα πέρυσι, παρουσιάζοντας μείωση -4,5%. Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε μείωση κατά 605 εκατ. ευρώ, δηλαδή -3,9%. Η πτώση των εξαγωγών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην μείωση των παραγγελιών που κάνουν παραδοσιακοί πελάτες των ελληνικών προϊόντων, όπως είναι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2024, παρατηρήθηκε σημαντική πτώση της τάξης του 20% των αποστολών προς τις χώρες της ΕΕ, ενώ προς τις Τρίτες Χώρες ήταν μικρότερη του 1%.

Αντίστοιχα η συνολική αξία των εισαγωγών κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαΐου 2024 ανήλθε στο ποσό των 20,3 δις ευρώ έναντι 21,2 δις ευρώ κατά το ίδιο διάστημα πέρυσι, παρουσιάζοντας μείωση -4,2%. Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε μείωση κατά 55,9 εκατ. ευρώ, δηλαδή 0,4% και η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε μείωση κατά 64,9 εκατ. ευρώ, δηλαδή 0,4%, σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2023. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαΐου 2024 ανήλθε σε 14,42 δις ευρώ έναντι 12,54 δις ευρώ πέρυσι, παρουσιάζοντας αύξηση 15%. Το αντίστοιχο μέγεθος χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε αύξηση κατά 1,1 δις ευρώ, δηλαδή 11,1%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΟΛΠ ΑΕ τον Ιούνιο στο εμπορευματικό λιμάνι του Πειραιά καταγράφηκε μηνιαία μείωση 10,1% καθώς πολλά πλοία από την Ασία αναγκάζονται να κάνουν τον γύρω της Αφρικής για να φτάσουν στον Πειραιά, αλλά και αντίστροφα. Επίσης στο πρώτο εξάμηνο του 2024 στους προβλήτες της ΣΕΠ ΑΕ καταγράφηκε μείωση 12,9% στη διακίνηση containers. Αντιθέτως ευνοημένα εμφανίζονται τα λιμάνια της Ισπανίας στη Βαλένθια και Μπιλμπάο τα οποία διαχειρίζεται η Cosco Shipping Ports Terminals που καταγράφουν άνοδο 31% τον Ιούνιο και 13,2% στο εξάμηνο που αποδίδεται στην αναδρομολόγηση των πλοίων αποφεύγοντας την διέλευση από τη Διώρυγα του Σουέζ.

Ως επιχειρηματίες είμαστε υποχρεωμένοι να βλέπουμε το ποτήρι μισογεμάτο και εκτιμώ ότι το επόμενο διάστημα θα αντισταθμισθούν οι απώλειες που είχαν οι εξαγωγικές επιχειρήσεις το προηγούμενο διάστημα. Σύμφωνα με την ΕτΕ οι καθαρές εξαγωγές είχαν έντονα αρνητική συμβολή, κυρίως λόγω των αρνητικών κλιματικών επιδράσεων. Η μείωση της γεωργικής παραγωγής στη Θεσσαλία, η χαμηλότερη παραγωγή ελαιόλαδου και βαμβακιού σε συνδυασμό με την κάμψη του όγκου ζήτησης ως αντίδραση στην απότομη αύξηση των τιμών σε ορισμένες κατηγορίες εξαγωγικών αγαθών, αλλά και προσωρινοί παράγοντες που επηρέασαν το εμπόριο ενεργειακών προϊόντων επιβάρυναν προσωρινά τις εξαγωγικές επιδόσεις.

Σύμφωνα επίσης με τα πρώτα στοιχεία για τη φετινή θερινή σεζόν αναφορικά με τις υπηρεσίες του τουρισμού, εκτιμάται πως η μεγάλη αύξηση στον αριθμό τουριστικών αφίξεων δεν συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση στις εισπράξεις. Είναι ανησυχητικό το γεγονός πως ενώ οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά περίπου 21% ενώ οι σχετικές εισπράξεις ενισχύθηκαν μόνο κατά 6,8%. Αναμένονται, παραταύτα, συνολικά, τα στοιχεία των τριών καλοκαιρινών μηνών για να βγάλουμε κρίσιμα συμπεράσματα.

Οφείλουμε, πάντως, να αναγνωρίσουμε πως η οικονομική διπλωματία της χώρας μας κάνει φιλότιμες προσπάθειες, με αιχμή του δόρατος το «Enterprise Greece» που ανοίγει νέους εξαγωγικούς προορισμούς για τα ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες. Ευελπιστούμε πως όταν θα περατωθούν οι εχθροπραξίες σε Μαύρη και Ερυθρά θάλασσα, οι εξαγωγές μας θα επιστρέψει σε θετικό πρόσημο. Ας μην ξεχνάμε πως το διεθνές εμπόριο, αναμένεται να αυξηθεί 3% το 2024 ξεπερνώντας τα 3,1 τρις δολάρια και πρέπει η χώρα μας να διεκδικήσει το ποσοστό που της αναλογεί. Πιστεύω πως η εξωστρέφεια της χώρας μας συνεχίζει να βαδίζει σε καλό δρόμο και μπορέσει να καλύψει το προσωρινό εξαγωγικό κενό.