Η ακρίβεια υπονομεύει την κοινωνική συνοχή και η κυβέρνηση, δείχνει πως έχει λάβει τα μηνύματα που εξέπεμψαν οι πολίτες στις ευρωεκλογές προτάσσει στην μάχη κατά της ακρίβειας κάθε δυνατό «όπλο» που έχει στα χέρια της. Η αναγγελία δια στόματος πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη της επιβολής έκτακτης φορολογίας, ύψους 33% στα «πολύ υψηλά κέρδη των διυλιστηρίων», με το ποσό να υπολογίζεται κοντά στα 300 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθούν στη στήριξη του προϋπολογισμού και ασφαλώς στη στήριξη ευάλωτων ομάδων στο τέλος του έτους και δη εκείνων των χαμηλοσυνταξιούχων, που δεν έχουν δει αύξηση λόγω της προσωπικής διαφοράς.

Η Προσωρινή Συνεισφορά Αλληλεγγύης θα υπολογιστεί με βάση τα πλεονάζοντα κέρδη του φορολογικού έτους 2023, όπως αυτά ορίζονται από τον Ευρωπαικό Κανονισμό 2022/1854, δηλαδή 33% επί των φορολογητέων κερδών του έτους 2023, που υπερβαίνουν το 20% του μέσου όρου των αποτελεσμάτων των ετών 2018 έως 2021. Σημειώνεται ότι η Προσωρινή Συνεισφορά Αλληλεγγύης, που υπολογίζεται με βάση τα πλεονάζοντα κέρδη του 2023, θα βεβαιωθεί εντός του 2024 και θα αποτυπωθεί στις δηλώσεις των εταιριών του φορολογικού έτους 2024.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση στρέφει το βλέμμα της στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες καθώς μόλις πρόσφατα ανακοινώθηκε και η διατήρηση των υφιστάμενων μέτρων με τα «καλάθια» μέχρι τα τέλη του έτους. Υπενθυμίζεται ότι από 1/1/2024 μονιμοποιήθηκαν οι μειώσεις του συντελεστή ΦΠΑ σε μια σειρά αγαθών που εφαρμόστηκαν την περίοδο της πανδημίας όπως στις μεταφορές, τα γυμναστήρια, τις σχολές χορού, τους κινηματογράφους και σε μια σειρά αγαθών σχετιζόμενα με τη δημόσια υγεία με ετήσιο κόστος 305 εκατ. ευρώ. Επιπρόσθετα, στη μάχη της ακρίβειας βρίσκεται και η αναβαθμισμένη πλατφόρμα «e-katanalotis».

Επιπλέον επεκτάθηκε ο μειωμένος συντελεστής σε καφέ, κακάο, τσάι και χαμομήλι που προσφέρονται στην εστίαση και στα ταξί έως τις 30/06/2024 με εκτιμώμενο κόστος για το εξάμηνο 77 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, ο μειωμένος συντελεστής στα μη αλκοολούχα ποτά μονιμοποιήθηκε στο 13% για τις περιπτώσεις που αποτελούν παραδόσεις αγαθών (take away και delivery), ενώ στα σερβιριζόμενα μη αλκοολούχα επανήλθε στο 24%.

Σίγουρα αυτές οι ρυθμίσεις έρχονται σε μία περίοδο όπου η ακρίβεια συνεχίζει να ροκανίζει το εισόδημα των νοικοκυριών δημιουργώντας προβλήματα στην κυκλικότητα της οικονομίας.

Δεν θα κουραστώ να επισημαίνω ότι η  υγιής επιχειρηματικότητα, θα είναι αρωγός στην προσπάθεια καταπολέμησης της ακρίβειας και πάταξης της αισχροκέρδειας υπό την προϋπόθεση ότι το κράτος θα πρέπει να αξιοποιήσει υπηρεσίες και μηχανισμούς που διαθέτει προς αυτή την κατεύθυνση. Ο κόσμος της αγοράς είναι δικαιολογημένα προβληματισμένος, αλλά με μεγάλη διαφορά αναγνωρίζει την προσπάθεια του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης να βγάλει τη χώρα οριστικά και αμετάκλητα από την επικίνδυνη ζώνη.

Η πιο δίκαιη προσέγγιση στον πελάτη και μάλιστα σε μια περίοδο παρατεταμένης ακρίβειας είναι, μια τιμή, χαμηλή τιμή, όλο τον χρόνο. Βεβαίως η λύση στο μεγάλο πρόβλημα της ακρίβειας είναι σε κάθε περίπτωση η ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος. Το βέβαιο είναι ότι η ένταση και η διάρκεια της ακρίβειας δύσκολα αντιμετωπίζεται, αφού εξαρτάται από το κλίμα, την ενέργεια, τη παραγωγή και τις εισαγωγές, που δύσκολα ελέγχονται. Έτσι οι μεταρρυθμίσεις που ήδη εφαρμόζονται στη χώρα μας για τη συγκράτηση των ανατιμήσεων, μάλλον πρέπει να μείνουν στην αγορά, ακόμα και όταν θα έχει φύγει η ακρίβεια.

Θα ήθελα να επισημάνω πως άλλο είναι η ακρίβεια και άλλο ο πληθωρισμός επειδή η σύγχυση μεταξύ των δύο αυτών εννοιών και καταστάσεων είναι συχνή, άλλοτε από άγνοια, άλλοτε για ευκολία και άλλοτε με σκοπιμότητα. Ακρίβεια έχουμε όταν το επίπεδο των τιμών είναι υψηλό σε σύγκριση με το εισόδημά μας και ασφαλώς η εκτίμηση της ακρίβειας διαφέρει για τον κάθε άνθρωπο, είτε εργοδότη είτε εργαζόμενο και για κάθε μια οικογένεια ξεχωριστά. Πληθωρισμό έχουμε όταν οι τιμές μεταβάλλονται με ρυθμό ταχύτερο από τον συνηθισμένο, τον οποίο κατά κανόνα έχουμε ορίσει γύρω στο 2% επειδή σε αυτό το ποσοστό μεταβολής θεωρούμε ότι δεν δημιουργείται πρόβλημα στην εθνική και ευρωπαϊκή οικονομία. Ας μην ξεχνάμε πως ακόμα και σε περιόδους αποπληθωρισμού, όπως την δεκαετία του 2010, ζήσαμε την ακρίβεια δραματικά. Αυτό που συνδέει τον πληθωρισμό με την ακρίβεια είναι η τιμή. Ας ελπίσουμε πως είμαστε στην αρχή του τέλους αυτού του κύκλου του πληθωρισμού και πως όταν οι τιμές υποχωρήσουν, τα εισοδήματα όχι μόνο θα παραμείνουν στα σημερινά υψηλότερα επίπεδα, αλλά θα εξακολουθούν να αυξάνονται περαιτέρω, απομακρύνοντας έτσι οριστικά την ακρίβεια.

Σύμφωνα λοιπόν με την Eurostat ο ετήσιος πληθωρισμός στην Ελλάδα μειώθηκε σχεδόν κατά μία μονάδα, από το 3,2% τον Απρίλιο, στο 2,4% το Μάιο. Μάλιστα η Ελλάδα αποτελεί τη µοναδική χώρα της Ευρωζώνης στην οποία παρατηρείται µείωση του δείκτη σε μηνιαία βάση και όχι απλώς μια συγκριτική επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης των τιµών. Ο αρνητικός ενεργειακός πληθωρισµός -1,7%, το τρίµηνο «µπλόκο» στις προσφορές προϊόντων που περιόρισε σηµαντικά τις ανατιµήσεις, η συγκράτηση των τιμών με «καλάθια» και ελέγχους του ΥΠΑΝ, αλλά και το γεγονός ότι οι τιμές στη Πασχαλινή αγορά είτε δεν αυξήθηκαν, είτε διαμορφώθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με πέρυσι, θεωρούνται οι βασικοί παράγοντες για την «βουτιά» του εναρμονισμένου δείκτη τιµών καταναλωτή τον φετινό Μάιο. Όσο για την «θετική απόκλιση με αρνητικό πρόσημο» έστω και οριακά με -0,3% του δείκτη της χώρας μας από τον αντίστοιχο στην Ευρωζώνη, μπορούμε να πούμε πως δεν έτυχε απλώς, αλλά πέτυχε με τον συνδυασμό των μέτρων της κυβέρνησης και την ανταπόκριση των επιχειρήσεων της εγχώριας αγοράς. Αναμφισβήτητα οι τιµές στην ελληνική αγορά σε σύγκριση με το διαθέσιμο εισόδημα δεν είναι χαµηλές, αλλά τουλάχιστον τα στοιχεία δείχνουν πως έχουν σταµατήσει να αυξάνονται και βεβαίως ο στόχος παραμένει να αρχίσουν να μειώνονται.

Επίσης σύμφωνα με την Eurostat o ετήσιος πληθωρισμός της Ευρωζώνης διαμορφώθηκε στο 2,6% τον Μάιο, από 2,4% τον Απρίλιο. Τα υψηλότερα επίπεδα πληθωρισμού στην ευρωζώνη καταγράφουν το Βέλγιο με 4,9%, η Κροατία με 4,3% και η Πορτογαλία με 3,9%. Αντίστοιχα τα χαμηλότερα επίπεδα πληθωρισμού καταγράφουν η Λετονία με 0,2%, η Φινλανδία με 0,5%, η Ιταλία και η Λιθουανία με 0,8% και η Ιρλανδία με 1,9%. Εξετάζοντας τις κύριες συνιστώσες του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ, οι υπηρεσίες αναμένεται να έχουν τον υψηλότερο ετήσιο ρυθμό τον Μάιο 4,1%, έναντι 3,7% τον Απρίλιο, ακολουθούμενες από τα τρόφιμα, το αλκοόλ και τον καπνό με 2,6%, έναντι 2,8%, τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά 0,8%, έναντι 0,9% και την ενέργεια 0,3%, έναντι -0,6% τον Απρίλιο. Ο επιμέρους δείκτης τιμών στα τρόφιμα δυστυχώς εξακολουθεί να ξεπερνά κατά πολύ τον γενικό πληθωρισμό και συνεχίζει να προβληματίζει και να καταγράφει αυξήσεις και τον Μάιο, που σημαίνει πως το πρόβλημα της ακρίβειας για τους καταναλωτές συνεχίζεται. Επίσης το γεγονός ότι οι υπηρεσίες είναι πλέον αυτές που ωθούν προς τα πάνω τον δείκτη τιµών καταναλωτή, καθώς έχουμε εισέλθει και επίσημα στη θερινή τουριστική περιόδο είναι αυτονόητο πως απαιτείται προσοχή και προσπάθεια για να διατηρηθούμε στα πληθωριστικά επίπεδα του Μαίου.

Σχεδόν επί τρία χρόνια, οι πληθωριστικές πιέσεις, σε συνδυασμό με τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και τα υψηλά δημόσια ελλείμματα αμφισβητούν την οικονομική προοπτική των καταναλωτών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Οι ευρωεκλογές μας καλούν να δράσουμε για τη σταθεροποίηση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος για την προώθηση της ανάκαμψης της Ευρώπης και τη διασφάλιση της ανάπτυξης. Απαιτούνται λοιπόν αποφασιστικές ενέργειες για τον μετριασμό αυτών των κινδύνων και τη δημιουργία βιώσιμων συστημάτων ελέγχου των πρακτικών τιμολόγησης των καταναλωτικών αγαθών από τις πολυεθνικές. Ο υψηλός πληθωρισμός συγκρατεί τις επενδύσεις και την ανάπτυξη ενώ απειλεί τη σταθερότητα του νομισματικού συστήματος. Οφείλουμε να πιέσουμε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να εφαρμόσουν μέτρα που μετριάζουν τον πληθωρισμό, όπως η αποφυγή κερδοσκοπίας αλλά και καταστάσεων ζήτησης που δεν αντιστοιχεί στην προσφορά. Επιπλέον, οι ευρωεκλογές μας καλούν να διεκδικήσουμε από την ΕΕ ένα νέο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης να θα διασφαλίζει τη σωστή ισορροπία μεταξύ της ευελιξίας που θα επιτρέπει στα κράτη μέλη να χρηματοδοτούν τις απαραίτητες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις καθώς και τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα των νοικοκυριών. Το πλαίσιο που επιθυμούμε θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την παροχή κινήτρων σε μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην αύξηση της ανάπτυξης, όπως οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, η μείωση των φραγμών στην εσωτερική αγορά και ο περιορισμός της ακρίβειας.

Η παράταση των έκτακτων μέτρων για την ακρίβεια για ακόμα έξι μήνες κρίνεται απόλυτη επιβεβλημένη. Σκοπός των μέτρων της κυβέρνησης είναι η μείωση των τιμών στο ράφι, παρά το γεγονός πως παρατηρείται αποκλιμάκωση στο πληθωρισμό και αρχίζουμε να βλέπουμε σταθεροποίηση των τιμών. Σύμφωνα με την Eurostat τον Μάιο η Ελλάδα είχε χαμηλότερο πληθωρισμό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Όμως, σκοπός δεν είναι να μιλάμε μόνο για μείωση του πληθωρισμού, αλλά για μείωση των τιμών στο ράφι προς όφελος του καταναλωτή, ειδικά στα σούπερ μάρκετ και ειδικά στα τρόφιμα. Η συνέχιση της πολιτικής στοχευμένων παρεμβάσεων ίσως καταφέρει σύντομα να μας οδηγήσει σε ακόμα πιο ουσιαστικά και μετρήσιμα αποτελέσματα. Βεβαίως για την αντιμετώπιση της ακρίβειας η στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος μέσα από την αύξηση των ονομαστικών μισθών είναι το μόνο αποδοτικό αντίδοτο.

Για τα ζητήματα των τιμών στην ελληνική αγορά στόχος της κυβέρνησης, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός κατά την επίσκεψη του στο Υπουργείο Ανάπτυξης είναι να συνεχίσει να υλοποιεί τολμηρές διαρθρωτικές παρεμβάσεις που έχουν ήδη φέρει αποτελέσματα στην αγορά, για τουλάχιστον ένα εξάμηνο ακόμα. Το κράτος, μέσα από τους ελεγκτικούς του μηχανισμούς, θέλει να εξασφαλίσει μια αγορά η οποία δουλεύει ανταγωνιστικά και να εξαλείψει ολιγοπωλιακά φαινόμενα ή φαινόμενα αισχροκέρδειας. Οι εξειδικευμένοι έλεγχοι στην αγορά σωστά θα συνεχιστούν από τη ΔΙ.Μ.Ε.Α. αφού σε αυτή τη συγκυρία είναι απαραίτητες οι παρεμβάσεις στην αγορά.

Η ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος των τιμών απαιτεί και τη μετεκλογική παρέμβαση του Πρωθυπουργού στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις πρακτικές των πολυεθνικών να πωλούν σε διαφορετικές τιμές παρεμφερή ή ίδια προϊόντα, ανάλογα με το μέγεθος της αγοράς, ζημιώνοντας με αυτόν τον τρόπο τους Έλληνες καταναλωτές. Είναι ένα σοβαρό ζήτημα το οποίο πρέπει να απασχολήσει τη στρατηγική ατζέντα της Ε.Ε. για την επόμενη πενταετία. Η ενιαία αγορά δεν αφορά μόνο τις επιχειρήσεις, αφορά και τους καταναλωτές. Τέτοια φαινόμενα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχοντας συμμάχους άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με μικρότερες αγορές, που κατά κανόνα βρίσκονται αντιμέτωπες με αθέμιτες πρακτικές. Η υγιής επιχειρηματικότητα του Ε.Β.Ε.Π., θα είναι αρωγός στην προσπάθεια καταπολέμησης της ακρίβειας και πάταξης της αισχροκέρδειας και καλώς το κράτος αξιοποιεί τις ψηφιακές υπηρεσίες και τους μηχανισμούς που διαθέτει προς αυτή την κατεύθυνση.