Ο επιχειρηματικός κόσμος φύσει και θέσει αισιόδοξος αλλά και μονίμως «ετοιμοπόλεμος» προσδοκά πως το 2023, στο μεγαλύτερο μέρος του, θα εξελιχθεί με πολύ καλύτερες συνθήκες από αυτές που ξεκίνησε και κάθε επιχειρηματική προσδοκία θα μετατραπεί σε δημιουργία. Και αυτή τη χρονιά, την εκλογική χρονιά για την χώρα, ο επιχειρηματικός κόσμος καλείται να δράσει σε ένα ευμετάβλητο περιβάλλον όπου στο οικονομικό πεδίο τα στοιχήματα της ανάπτυξης, του πλεονάσματος, της απασχόλησης και του πληθωρισμού πρέπει οπωσδήποτε να κερδηθούν.

Οι ανησυχίες για νέα «κόκκινα» δάνεια, επιτόκια, εφοδιαστική αλυσίδα, ιδιωτικό και δημόσιο χρέος, διαθέσιμο εισόδημα, επενδύσεις, δαπάνες στέγασης και, βεβαίως, το ενεργειακό και ουκρανικό μέτωπο, παραμένουν τα «ανοικτά ζητήματα» στο ξεκίνημα του 2023. Το πρώτο τρίμηνο του 2023 είναι κρίσιμο για την ελληνική οικονομία, αφού έχουμε τον Ιανουάριο την αξιολόγηση της Fitch και τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για χρέος και πλεόνασμα, τον Φεβρουάριο τις προβλέψεις της ΕΕ και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα του ΓΛΚ, τον Μάρτιο τα τελικά στοιχεία του 4ου τριμήνου του 2022 και τις αξιολογήσεις των DBRS και Moody’s, ενώ ακολουθεί τον Απρίλιο της S&P.

Επιδίωξη της επιχειρηματικότητας είναι η δημιουργία επενδυτικού αποθέματος καθώς είναι γνωστό ότι οι επενδύσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, δημιουργούν δυναμική στην οικονομία αφ’ ενός με το άνοιγμα έμμεσων και άμεσων θέσεων εργασίας και αφετέρου με το μήνυμα που εκπέμπουν. Μήνυμα αναγνώρισης και εμπιστοσύνης το οποίο και αυτή την χρονιά πρέπει να διατηρηθεί ισχυρό καθώς η ελληνική οικονομία σε ένα ιδιότυπα ρευστό διεθνές οικονομικό περιβάλλον έδειξε αξιοσημείωτη αντοχή όπως άλλωστε και το επιχειρείν βάση των στοιχείων του ΓΕΜΗ. Το επενδυτικό απόθεμα κυμαίνεται μεταξύ 22-30% δηλαδή πολύ χαμηλότερα από το 60% της ευρωζώνης. Το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο εκτινάχθηκε και θέλει προσοχή να μην δημιουργήσει μακροοικονομική ανισορροπία. Το στοίχημα είναι να αυξηθούν οι εξαγωγές σε είδη και περισσότερες χώρες. Το 85% των ελληνικών εξαγωγών αφορά 129 προϊόντα με προορισμό το 50% στην Ευρώπη, το 34% στη Μέση Ανατολή και το 11% στην Αμερική.

Ωστόσο το τρέχον έτος ενέχει 7 κινδύνους που πρέπει να ξεπεραστούν, 7 στοιχήματα που πρέπει να κερδηθούν και 7 μέτρα ανάχωμα τα οποία πρέπει να λειτουργήσουν αποτρεπτικά μιας νέας κρίσεως. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το πρώτο τρίμηνο του έτους είναι κρίσιμο για την ελληνική οικονομία, καθώς η επιστροφή της ελληνικής οικονομίας στην επενδυτική βαθμίδα, το επόμενο διάστημα, θα μας επιτρέψει να κλείσουμε πολλά από τα ανοικτά μέτωπα, αλλά και να πετύχουμε το αναπτυξιακό  όραμα της χώρας μας. Έχουμε τον Ιανουάριο την αξιολόγηση της Fitch και τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για χρέος και πλεόνασμα, τον Φεβρουάριο τις προβλέψεις της ΕΕ και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα του ΓΛΚ, τον Μάρτιο τα τελικά στοιχεία του 4ου τριμήνου του 2022 και τις αξιολογήσεις των DBRS και Moody’s, ενώ ακολουθεί τον Απρίλιο της S&P.

Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν το 2023 είναι: ο επίμονος πληθωρισμός στην ευρωζώνη, τα υψηλά επιτόκια - με προβλήματα σε παλαιά και νέα δάνεια, η στασιμότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας και η ύφεση στην ευρωζώνη, το επιδημιολογικό «στραβοπάτημα» στο άνοιγμα της Κίνας, το νέο έμφραγμα στην εφοδιαστική αλυσίδα από τη μείωση της παραγωγής στο «εργοστάσιο του κόσμου» που είναι η Κίνα, η ισοτιμία ευρώ - δολαρίου και βεβαίως το ουκρανικό μέτωπο, όπου με περαιτέρω κλιμάκωση και διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, θα οδηγήσει σε εντονότερη επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας.

Τα 7 μέτρα ανάχωμα στην ακρίβεια ή αν θέλετε τα «οικονομικά δώρα» του 2023 είναι: η διατήρηση και διεύρυνση της μείωσης 3 ασφαλιστικών μονάδων στις εισφορές, η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για 2,7 εκ. φορολογουμένους, η μείωση συντελεστή ΦΠΑ στα ποτά - μεταφορές προσώπων - εισιτηρίων θεαμάτων - γυμναστηρίων - σχολών - τουρισμού και αναστολή ισχύος ΦΠΑ στην οικοδομή, η συνέχεια για όσο χρειαστεί στα ενεργειακά επιδόματα συνολικού ύψους μέχρι σήμερα 13 δις €, η κατάργηση της ειδικής εισφοράς πρόνοιας 1% σε 600.000 δημόσιους υπαλλήλους, η αύξηση συντάξεων 7,75% σε 1,72 εκ. συνταξιούχους, η ενίσχυση διαθεσίμου εισοδήματος σε 3,2 εκ. νοικοκυριά από το καλάθι του νοικοκυριού και από τον Φεβρουάριο για 6 μήνες του «market pass».

Αντίστοιχα οι 7 προκλήσεις και στοιχήματα του 2023 που πρέπει να κερδηθούν είναι: η διατήρηση της ανάπτυξης σε θετικό πρόσημο έστω και το οριακό +1,5% μετά την απότομη προσγείωση της ανάπτυξης το 2023 από 6,2% του 2022, αλλά με διπλασιασμό στο 3% το 2024, η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στα επίπεδα του 5% από 9,4% μετά την υποχώρηση για τρίτο διαδοχικό μήνα στο 7,6% έναντι 9,2% στην Ευρωζώνη. Επιμένει όμως ο δείκτης τροφίμων 12,9% στην Ελλάδα και 13,8% στην ευρωζώνη, ενώ υποχωρεί θεαματικά ο δείκτης ενέργειας στην Ελλάδα 4,7% λόγω κρατικών επιδοτήσεων έναντι 25,7% στην Ευρωζώνη. Επίσης επιστροφή Σ το πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ ή 1,8 δις € από έλλειμμα 1,6% ή 3,4 δις €, οι επενδύσεις των 15,3 δις € , που όμως πρέπει να δημιουργήσουν επενδυτικό απόθεμα , η επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα, που δεν χρειάζεται επεξηγήσεις, η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ και άμεση απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων 3,9 δις € του Ταμείου Ανάκαμψης, ο σχηματισμός κυβέρνησης χωρίς καθυστερήσεις και χωρίς κενά στην πολιτική και διάστημα αναμονής στην οικονομική ζωή του τόπου.

Στο σημείο αυτό οφείλω να επισημάνω πως το 2023 είναι μια κρίσιμη εκλογική χρονιά, που, λόγω του εκλογικού νόμου, το πιθανότερο είναι να μας οδηγήσει σε διπλές εκλογές και σε ένα «διάστημα αναμονής» 40 ημερών. Άγνωστη, επίσης, παραμένει η διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, που έχει ήδη ξεκινήσει και που ο επιχειρηματικός κόσμος, απαιτεί από τα πολιτικά κόμματα αυτοσυγκράτηση για την αποφυγή προεκλογικής πλειοδοσίας, επιθυμεί τη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας, αναμένει την επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα και ζητά τη συνεχή στήριξη της πραγματικής οικονομίας. Σαφώς και οφείλουμε να εκτιμήσουμε, όχι μεμονωμένα και αποσπασματικά, αλλά αθροιστικά και συνδυαστικά, τα μέτρα στήριξης της κοινωνίας και οικονομίας, που όμως οφείλουν να συνεχιστούν, για όσο χρειαστεί, σε μία επίσης δύσκολη χρονιά, που μόλις ξεκίνησε με νέες προκλήσεις, αλλά ίδιες αβεβαιότητες.