Ένα λιμάνι από μόνο του δεν μπορεί «να κερδίσει τον κόσμο», ο Πειραιάς όμως το προσπαθεί. Και στην περίπτωση του μεγάλου λιμανιού μας το Leading Maritime Cities 2022 (LMC) στις αρχές του έτους, σε εκδήλωση που διοργανώθηκε από το Singapore Maritime Foundation (SMF) πρέπει να μας προβληματίσει θετικά. Οφείλουμε και πρέπει να δούμε τα ποιοτικά και άλλα χαρακτηριστικά ώστε συνδυαστικά λιμάνι, πόλη- παραγωγικές τάξεις και ναυτιλία να αλληλοεπιδράσουν. Η Σιγκαπούρη έδωσε την πρώτη θέση στον Πειραιά στην κατηγορία «Ναυτιλία» και στην Σαγκάη για «Ports & Logistics» αντίστοιχα, ενώ έχασε κάποιο έδαφος στο «Maritime Finance & Law». Βεβαίως και στα δυό λιμάνια η συνέχεια επιφύλασσε νέες δυσκολίες.

Δεν θα κουραστώ να επισημαίνω ότι δεν πρέπει να διαλάθει της προσοχής μας ότι στον Πειραιά χτυπάει η καρδιά της ισχυρότερης ναυτιλίας της Ευρώπης, αλλά και του κόσμου. Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τη μεταφορά, την ενέργεια, την εφοδιαστική, την αλυσίδα εφοδιασμού, τη χρηματοδότηση, τις υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας, την κατασκευή, τη ναυπηγοεπισκευή, τη συναρμολόγηση, τις νομικές, ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές υπηρεσίες για τη ναυτιλία, έχουν επιχειρηματικό ορίζοντα στον Πειραιά. Πάνω από 1.200 μεγάλες ναυτιλιακές επιχειρήσεις εδρεύουν στον ελληνικό γεωγραφικό χώρο, η πλειονότητα των οποίων έχουν την έδρα τους στον Πειραιά, παρέχοντας άμεση απασχόληση σε 10.000 εργαζομένους. Επίσης, στον Πειραιά δραστηριοποιείται κι ένας σημαντικός αριθμός σχετικών με τη ναυτιλία επιχειρήσεων. Επιχειρήσεις που περιλαμβάνουν νηογνώμονες, χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, νομικά γραφεία, εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών συμβούλων, εταιρείες ναυτασφαλιστικών υπηρεσιών, που καλύπτουν τον ναυτιλιακό κίνδυνο που αναλαμβάνει ο ελληνόκτητος στόλος. Υπολογίζεται ότι στους τομείς της ελληνικής ναυτιλίας απασχολούνται, κατά προσέγγιση, περίπου 200.000 άτομα.

Στον Κόλπο της Ελευσίνας δύο μεγάλες ναυπηγικές μονάδες θα είναι έτοιμες, ελπίζουμε λίαν προσεχώς, να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες του στόλου των Ελλήνων αλλά και το στόλο των κρουαζιερόπλοιων που είτε θα χρησιμοποιήσουν τον Πειραιάς ως home port είτε θα διέρχονται κατά την διάρκεια τέλεσης των πλόων τους από τις ελληνικές θάλασσες. Το Ε.Β.Ε.Π έχει τοποθετηθεί περί της σημασίας γρήγορης αναζωογόνησης του ναυπηγικού τομέα στην Ελλάδα αφ’ ενός για την υποστήριξη της ναυτιλίας των Ελλήνων και αφ’ ετέρου για την κάλυψη των αναγκών του ακτοπλοϊκού μας στόλου είτε για τον εκσυγχρονισμό του είτε για την ναυπήγηση σύγχρονων μονάδων που θα χρειαστούν προσεχώς για να αντικαταστήσουν τις γερασμένες μονάδες που θα αποσυρθούν. Σπεύδω να σημειώσω ότι στο σχέδιο αναζωογόνησης των ναυπηγείων Ελευσίνας μετέχει και η παγκοσμίως γνωστή Fincantieri η οποία είναι σε προχωρημένες συζητήσεις με την Norwegian Cruise Line (NCL) για μια παραγγελία αξίας περίπου 4 δις δολαρίων για την κατασκευή έξι νέων κρουαζιερόπλοιων. Που θα μπορούσαν δυνητικά κάποια από αυτά ή τμήματα αυτών να κατασκευαστούν στην Ελευσίνα. Ήταν, είναι και θα παραμένει οξύμωρο το γεγονός, μέχρι της επαναλειτουργίας των ναυπηγείων, να χάνει η χώρα, ο Πειραιάς, οι ελληνικές επιχειρήσεις μέρος του πακτωλού των ευρώ-δολαρίων που ξοδεύονται σε άλλες ναυπηγικές μονάδες μηδέ εξαιρουμένων και εκείνων της Τουρκίας. Η οποία ως γνωστόν έχει κάνει brand και τις διαλύσεις με ότι αυτό συνεπάγεται. Και επ’ αυτού του θέματος το Ε.Β.Ε.Π. έχει τοποθετηθεί καταθέτοντας πρόταση για την ανάπτυξη διαλυτηρίου με ευρωπαϊκές προδιαγραφές στον Κόλπο της Ελευσίνας.  

Ο Πειραιάς μπορεί, επίσης, να διαπρέψει στο πεδίο των συνδυασμένων μεταφορών, καθώς το λιμάνι διαθέτει σιδηροδρομική κάλυψη ικανή, υπό την προϋπόθεση ότι θα ολοκληρωθούν σύντομα οι απαιτούμενες βελτιωτικές παρεμβάσεις στον σιδηροδρομικό ΠΑΘΕ. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι φορτία που κατεβαίνουν στον Πειραιά από τα πλοία μπορεί να βρεθούν, μόλις σε τρεις ημέρες, στα κομβικά κέντρα διασποράς της Ευρώπης, έναντι του χρόνου που απαιτεί ο περίπλους από το Σουέζ μέχρι και τα λιμάνια της Βόρειας Ευρώπης. Και αυτό το στοιχείο τώρα που τα κόστη διαμετακόμισης ελέω και του ενεργειακού αλλά και της κρίσης στην εφοδιαστική πρέπει να τονιστεί εμφατικά. Τόσο από την COSCO, όσο και απ’ όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ώστε το λιμάνι όχι μόνο να ξανακερδίσει την χαμένη in transit κίνηση αλλά και να την επαυξήσει.

Άρα ο Πειραιάς έχει «όλο το πακέτο» να εξελιχθεί σε ένα ναυτιλιακό κέντρο που να καλύπτει όλες τις πτυχές των δραστηριοτήτων εκείνων που σήμερα προτάσσουν άλλες πόλεις. Σε μια υπερδύναμη ναυτιλιακή και εμπορική. Σε ένα κόμβο μείζονος σημασίας για τα παγκόσμια δρώμενα. Πρόκειται για ένα όραμα στο οποίο το λιμάνι του Πειραιά μπορεί να διαδραματίσει σημαίνοντα πρωταγωνιστικό ρόλο.

Η ανάπτυξη και η ευημερία του λιμανιού αποτελούσε και αποτελεί κοινό στόχο των παραγωγικών τάξεων του Πειραϊκού χώρου αλλά και των χρηστών των λιμενικών του εγκαταστάσεων. Έχει καταστεί σαφές σε όλους ότι η αύξηση στη διακίνηση των φορτίων, δεν ευνοεί μόνο τους επενδυτές της COSCO, αλλά ευνοεί και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως και τους παραγωγικούς και τους οικονομικούς φορείς, αλλά και τους εργαζόμενους στο λιμάνι εντός και πέριξ αυτού και φυσικά τις οικογένειες τους. Επωφελούμενος από τη γεωπολιτική του θέση, ο Πειραιάς ως ένας βασικός κόμβος στην πρωτοβουλία «Belt and Road» στον νέο Δρόμο του Μεταξιού διευκολύνει την επικοινωνία της Κίνας με τη Δύση και, κυρίως, με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ωστόσο σήμερα το λιμάνι του Πειραιά καλείται να «διαχειριστεί» μια ιδιάζουσα κατάσταση που επικρατεί στην παγκόσμια εφοδιαστική η οποία έχει εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των λιμένων της Μεσογείου που διαγκωνίζονται στο να κερδίσουν φορτία αλλά και να καρπωθούν την έξωθεν καλή μαρτυρία των ναυτιλιακών εταιριών διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων προωθώντας την καλή τους εικόνα. Είναι γνωστό ότι το λιμάνι του Πειραιά, το λιμάνι μας, το πρώτο λιμάνι της χώρας, έγινε για πρώτη φορά το μεγαλύτερο της Μεσογείου στην διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων, αλλά από το αμέσως επόμενο έτος το 2020, μέχρι και φέτος, μέχρι και τώρα, μειώνονται συνεχώς τα φορτία. Που σημαίνει ότι το κοινό μας συμφέρον, όπως προανέφερα, βλάπτεται.

Το σίγουρο είναι ότι ο Πειραιάς έχασε την πρωτοκαθεδρία όχι εξ αιτίας δικών μας επιλογών αλλά από μία συγκυρία γεγονότων με κλεισίματα λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, προβλημάτων χωρητικότητας στους χώρους εναπόθεσης εμπορευματοκιβωτίων αλλά και κάποιων απεργιακών κινητοποιήσεων οι οποίες δυστυχώς επαναλήφθηκαν και φέτος. Η «απειλή» να  πληγεί η περεταίρω η ανταγωνιστικότητα του λιμανιού δεν έχει εξαλειφθεί. Αν και αυτό εναπόκειται να συμβεί τότε και μόνον τότε όταν η εργασιακή ειρήνη «κερδίσει» μια από τις πρώτες θέσεις της κατάταξης που θέτουν ως προϋπόθεση οι ναυτιλιακές εταιρίες όταν κρίνουν τα λιμάνια.

Η προσφορά ποιοτικών υπηρεσιών στους διεθνείς και εγχώριους πελάτες του λιμένα σίγουρα περνάει συνδυαστικά από την πελατοκεντρική πολιτική που ασκεί το λιμάνι, τα επενδυτικά του πλάνα αλλά και από μία σειρά παραμέτρους που σχετίζονται με τις συνδυασμένες μεταφορές τις οποίες και εκμεταλλεύονται σήμερα ανταγωνιστικά προς τον Πειραιά λιμάνια. Περί του master plan του Πειραιά έχουν διεξαχθεί «εξαντλητικές συζητήσεις». Ωστόσο σήμερα εκκρεμεί η υλοποίηση επενδύσεων που στόχο έχουν να διασφαλίσουν την ανταγωνιστικότητα του εμπορικού πρωτίστως λιμένα για λόγους που επίσης έχουν συζητηθεί επίσης σε εξαντλητικό βαθμό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι σε αυτή την χρονική συγκυρία ο Πειραιάς «στερείται του οπλοστασίου» εκείνου που θα έπρεπε υπό άλλες συνθήκες να αντιπαρατάξει για την αντιμετώπιση μιας ιδιάζουσας κατάστασης που έχει διαμορφωθεί στην εφοδιαστική και επηρεάζει σαφώς τον Πειραιά. Σίγουρα πρέπει να γίνουν οι επενδύσεις στο εμπορικό λιμάνι αλλά και στην κρουαζιέρα με σεβασμό προς τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Και σίγουρα οι γραφειοκρατικές και άλλες διαδικασίες δεν πρέπει να αποτελέσουν εμπόδιο.

Παρά τις όποιες ιδιόμορφες καταστάσεις οι παραγωγικές τάξεις του Πειραιά διατηρούν την αισιοδοξία τους για μία δυναμική ανάκαμψη- επαναφορά  της κίνησης μέσα στο δεύτερο εξάμηνο τους έτους ευελπιστώντας παράλληλα «να βγει το λιμάνι στη πόλη και όχι να μπει η πόλη στο λιμάνι», ώστε να έχει μεγαλύτερη επίδραση στην τοπική και εθνική οικονομία, το εμπόριο και τα logistics, την απασχόληση και τη ναυπηγοεπισκευή, αλλά και τη βελτίωση της ζωής των εργαζομένων και κατοίκων του Πειραιά.