Σύμφωνα με τα στοιχεία της μηνιαίας έρευνας του ΙΟΒΕ το οικονομικό κλίμα στη χώρα μας παρουσίασε σημαντική άνοδο τον Ιούλιο, με τις επιχειρήσεις ουσιαστικά να «προεξοφλούν» ένα βελτιωμένο περιβάλλον, παρά το γεγονός ότι η καταναλωτική εμπιστοσύνη επιδεινώθηκε σε χαμηλό τριμήνου. Η αισιοδοξία πηγάζει κυρίως από την εκκίνηση της εκταμίευσης των δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, την έγκριση του νέου ΕΣΠΑ, την ενίσχυση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης, την αύξηση της παραγωγής και τον έντονο ρυθμό ζήτησης νέων παραγγελιών. Η εξέλιξη των προσδοκιών στη πραγματική οικονομία δείχνει μια σταθερότητα στη βιομηχανία, τις κατασκευές, το λιανικό εμπόριο και τις υπηρεσίες.

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος διαμορφώθηκε τον Ιούλιο στις 111,2 μονάδες έναντι 108,7 μονάδων τον προηγούμενο μήνα, επίδοση που πλησιάζει το υψηλό των 113,2 τον Φεβρουάριο του 2020, όπως συμβαίνει συνολικά στην Ευρώπη. Σημειωτέον ο οικονομικός δείκτης της Ελλάδας λαμβάνει τη δεύτερη υψηλότερη τιμή από τον Οκτώβριο του 2007 και για πρώτη φορά ανεβαίνει σε προ πανδημίας επίπεδα. Στο υψηλότερο επίπεδο 15ετίας βρίσκονται και οι προσδοκίες στη Βιομηχανία με τον Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών να ενισχύεται σημαντικά τον Ιούλιο στις 112,3 μονάδες από 105,3 τον Ιούλιο και μακράν του αντίστοιχου περυσινού στις 88,2 μονάδες. Η αύξηση του βιομηχανικού δείκτη, παρά τις ελλείψεις και τις τιμές των πρώτων υλών, οφείλεται στο επίπεδο των τρεχουσών παραγγελιών, στη τετράμηνη πρόβλεψη εξασφαλισμένης παραγωγής, στη μείωση αποθεμάτων έτοιμων προϊόντων, στους βελτιωμένους εξαγωγικούς δείκτες και στις θετικές προβλέψεις πωλήσεων.

Η άνοδος είναι αποτέλεσμα βελτίωσης των προσδοκιών στους περισσότερους επιχειρηματικούς τομείς, παρά τη καλοκαιρινή υποχώρηση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης κατά 7 μονάδες, κατόπιν όμως μιας ισχυρής βελτίωσής την άνοιξη. Οι επιχειρήσεις πήραν επιπλέον ανάσες από τις 7 επιστρεπτέες προκαταβολές, το ΤΕΠΙΧ ΙΙ, τα κουπόνια παγίων δαπανών της πλατφόρμας «myBusinessSupport», τις φοροελαφρύνσεις με σχεδόν 7 στα 10 ΑΦΜ να μην έχουν την υποχρέωση να καταβάλλουν φέτος φόρους. Επιπρόσθετα αναμένουν να πάρουν ανάσες από τη νέα ρύθμιση «κορωνοχρεών» με τις 36 έως 72 δόσεις, τη δεύτερη μεγάλη ευκαιρία των 240 και 420 δόσεων ληξιπρόθεσμων οφειλών σε δημόσιο και τράπεζες, καθώς και την εξαγγελία για περαιτέρω μειωμένο φορολογικό πακέτο το 2022.

Το γεγονός ότι οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες πέρασαν με ευκολία τα stress tests της ΕΚΤ, δημιουργεί προϋποθέσεις χαλάρωσης των αυστηρών κριτηρίων χρηματοδότησης και προσδοκίες δανείων με ευνοϊκούς όρους προς τον ιδιωτικό τομέα. Οι ελληνικές τράπεζες αναδείχθηκαν οι μεγαλύτεροι δανειολήπτες από τη διευκόλυνση της ΕΚΤ όλη την περίοδο της πανδημίας με τη ρευστότητα να αντιπροσωπεύει το 14% του ενεργητικού τους. Σύμφωνα μάλιστα με την ανάλυση της JP Morgan, οι ελληνικές τράπεζες αναμένεται να χορηγήσουν τη περίοδο 2022-2024 στην αγορά πιστώσεις 20 δις ευρώ ετησίως. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκαν κατά 1,62 δις, ανεβάζοντας τη συνολική αύξηση εξαμήνου στα 6,3 δις ευρώ. Παράλληλα, τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας, μετά και την εκταμίευση των 4 δις ευρώ του RRF, βρίσκονται και πάλι σε προ πανδημίας επίπεδα στα 38 δις ευρώ.

Η εξέλιξη της πανδημίας υπό την απειλή των μεταλλάξεων εξακολουθεί βεβαίως να είναι κυρίαρχος παράγοντας στη διαμόρφωση των προσδοκιών και στις πιθανές αποκλίσεις των εκτιμήσεων. Στη τρέχουσα συγκυρία, η αγορά φαίνεται να έχει να αντιμετωπίσει το επιδημιολογικό πρόβλημα που θα παραμείνει για ένα ακόμα 9μηνο, έστω και λιγότερο οξύ, χωρίς μάλιστα να αποκλείονται νέες προκλήσεις με κάποια μέτρα το φθινόπωρο και τον χειμώνα, που θα έχουν όμως συγκριτικά μικρότερη επίπτωση στην οικονομία. Τέλος θεωρώ πως ένας από τους βασικούς λόγους, που η αγορά διατηρεί τις ελπίδες της και προεξοφλεί τις προσδοκίες της είναι ότι στο τεράστιο πρόβλημα του επενδυτικού κενού, η χώρα μας βρήκε σημαντικά κεφάλαια 77 δις ευρώ για την επομένη εξαετία, που είναι αρκετά για να περάσουν την ελληνική οικονομία σε μια νέα εποχή.