Η ανεξέλεγκτη ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, επιβάλει επειγόντως έκτακτα μέτρα που θα ανακοινωθούν την επόμενη εβδομάδα από τη Πρόεδρο της ΕΕ, Van Der Leyden, στις 14 Σεπτεμβρίου. Μετά από ανησυχητικές δηλώσεις και απαισιόδοξες ομιλίες σχετικά με το φλέγον ζήτημα της επάρκειας φυσικού αερίου οι πολιτικές συνομιλίες για τις τελικές αποφάσεις λαμβάνονται μάλλον με μεγάλη καθυστέρηση,κατόπιν και του έκτακτου συμβουλίου των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ-27 στις 9 Σεπτεμβρίου. Σημειωτέον πως ο Έλληνας υπουργός Κ. Σκρέκας έχει αποστείλει τις έξι προτάσεις της χώρας μας, που είχαν διατυπωθεί από πέρυσι τον Σεπτέμβριο εγκαίρως και πολλάκις από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη στις Συνόδους Κορυφής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το άμεσο μέλλον έχει η ειδική αναφορά της Ε.Ε. σε έκθεση που τιτλοφορείται, «Το ζοφερό μεσοχείμωνο της Ευρώπης», τονίζοντας τουλάχιστον δέκα απαισιόδοξες διαπιστώσεις.

Η Ρωσία όπως επιβεβαιώνεται θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο ως όπλο και οι παραδόσεις φυσικού αερίου είναι πιθανό να συνεχιστούν στο μέγιστο του 20% των κανονικών ροών και να διακόπτονται τακτικά, με τη Γερμανία να αντιμετωπίζει ελλείψεις φυσικού αερίου, που επηρεάζουν τη βιομηχανική παραγωγή. Η οικονομία της ευρωζώνης θα δει μηδενική ανάπτυξη το 2023, με τις οικονομίες της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Αυστρίας, αλλά και του Ηνωμένου Βασιλείου να συρρικνώνονται. Αυτό ήταν ήδη αναμενόμενο λόγω των παγκόσμιων οικονομικών προοπτικών, αλλά έχει επιδεινωθεί από το ενεργειακό. Παρά το γεγονός ότι η Γερμανία είχε σχεδόν γεμίσει τα αποθέματα φυσικού αερίου της, ακόμη και γεμάτα μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση μόνο για 2 μήνες το χειμώνα, και δεν είναι σαφές από πού θα προμηθευτεί το έλλειμμα στη συνέχεια. Ο τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου που θα τεθεί σε λειτουργία το 2023 θα μπορεί να καλύψει μόνο το 8,5% της γερμανικής ζήτησης.

Η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Σλοβακία, τα κράτη της Βαλτικής και η Βουλγαρία, θα πληγούν περισσότερο τόσο από την εξάρτησή τους από μια συρρικνούμενη γερμανική οικονομία, που ήδη κινείται από τα μεγάλα πλεονάσματα των εξαγωγών στο έλλειμμα, όσο και από τις δικές τους ελλείψεις φυσικού αερίου. Η ευρωπαϊκή οικονομία θα συνέχιζε με υποτονική ανάπτυξη και θα εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει πραγματικά προβλήματα το χειμώνα του 2023/4, μόνο βλέποντας ανάκαμψη στα τέλη της δεκαετίας του 2020, καθώς η εξάρτηση από το ρωσικό αέριο αντικαταστάθηκε από εναλλακτικές πηγές ενέργειας τόσο από ορυκτά όσο και από ανανεώσιμες πηγές. Η Κίνα παρείχε το 22% των βιομηχανικών εισαγωγών της Ευρώπης και μια ευρωπαϊκή επιβράδυνση θα έπληττε την παραγωγή της και θα δημιουργούσε βραδύτερη ανάπτυξη στην Κίνα, επηρεάζοντας την υπόλοιπη Ασία και την παγκόσμια οικονομία.

Οι τιμές του LNG αυξάνονται κυρίως από τους ευρωπαίους αγοραστές που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν τα πάντα για τις προμήθειες και αυτό επηρέαζει όλες τις άλλες οικονομίες εκτός Ευρώπης που επιδιώκουν να χρησιμοποιούν LNG για να μειώσουν την εξάρτηση από πιο βρώμικα καύσιμα, αλλά με αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομική παραγωγή. Το κόστος παραγωγής και το επακόλουθο της ενεργειακής ανεπάρκειας με κλείσιμο εργοστασίων στην Ευρώπη θα οδηγούσε σε ελλείψεις σε ολόκληρο τον κόσμο, και με την ευρωπαϊκή παραγωγή να μειωθεί, λιγότερες εξαγωγές σε φτωχότερες χώρες που εξαρτώνται από αυτές για τη διατροφή του πληθυσμού τους, οδηγώντας σε κοινωνική αναταραχή. Η αντιστάθμιση των ευκαιριών για την Αφρική και την Ασία μπορεί να προκύψει από την επιταχυνόμενη ζήτηση για εναλλακτική ενέργεια στην Ευρώπη, αφού οι εξαγωγείς θα επωφεληθούν από την αυξανόμενη ζήτηση για χαλκό, ψευδάργυρο και σπάνιες γαίες, για παράδειγμα, μπαταρίες και ηλιακούς συλλέκτες.

Η εκτίμηση πώς θα εξελιχθεί η μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας και πως τα κράτη μέλη όλο το χαμένο διάστημα προσπαθούσαν να διασφαλίσουν τα δικά τους συμφέροντα, έκαναν τη διαπραγμάτευση της συμφωνίας πιο δύσκολη. Η πολιτική πίεση στις κυβερνήσεις να ευνοήσουν τα νοικοκυριά έναντι της βιομηχανίας στον περιορισμό της ηλεκτρικής ενέργειας, θα οξύνει περαιτέρω την ύφεση, ενώ ο στόχος της κλιματικά ουδέτερης Ευρώπης θα καθυστερήσει. Η Επιτροπή θα ανακοινώσει μια βραχυπρόθεσμη «έκτακτη παρέμβαση» για την αντιμετώπιση της αύξησης των τιμών της ενέργειας και μια πιο μακροπρόθεσμη θεμελιώδη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, εστιάζοντας, μεταξύ άλλων, στον τρέχοντα μηχανισμό που καθορίζει τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, από το ακριβό φυσικό αέριο. Η Επιτροπή θα αναπτύξει ένα εργαλείο, που μοιάζει πολύ με έκτακτο φόρο, για τον περιορισμό των κερδών που πραγματοποιούν οι εταιρείες που χρεώνουν υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ παράγονται με εισροές χαμηλού κόστους. Τα έσοδα που θα προκύψουν θα διατεθούν για να βοηθήσουν τις οικογένειες με χαμηλό εισόδημα να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Η πιθανή λύση για το πλαφόν στα όρια τιμών φυσικού αερίου θα ακολουθήσουν το Ιβηρικό σχέδιο όπως εφαρμόστηκε επιτυχώς στην Ισπανία και την Πορτογαλία.

Με την επιδότηση του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τη διατήρηση της τιμής της ενέργειας που παράγεται από εναλλακτικές τεχνολογίες η ευρωπαϊκή αγορά θα μπορέσει να δει φθηνότερο φυσικό αέριο, αλλά ένα τέτοιο σύστημα θα λειτουργήσει μόνο εάν εγκριθεί από όλη την Ευρώπη, διαφορετικά εάν δεν υιοθετήσουν όλα τα κράτη μέλη την ίδια προσέγγιση διασύνδεσης, θα δημιουργήσει σε πολλές χώρες σημαντικό πρόβλημα. Με τις σημερινές συνθήκες το μοντέλο και ο τρόπος αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που κρίνεται «αυστηρώς ακατάλληλος» και απαιτείται επείγουσα τριπλή διαρθρωτική παρέμβαση σε ευρωπαϊκό κεντρικό επίπεδο με την αποσύνδεση της τιμής του φυσικού αερίου από την τιμή ηλεκτρικής ενέργειας, την κοινή προμήθεια φυσικού αερίου και την επιβολή πλαφόν στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου, ώστε να καταφέρει να «ξεχειμωνιάσει» η Ευρώπη.